مصطفی صالحی - پژوهشگر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان
وحیدرضا صفاری - عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر
علی اکبر مقصودی مود - عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر
علینقی صالحی - کارشناس جهاد کشاورزی هرمزگان

انار شیطان با نام علمی Tecomella undulata درختی متوسط، نیمه خزان کننده و سبز با برگهایی به رنگ سبز نقره ای و گلهایی بسیار زیبا و درشت با رنگ زرد نارنجی و بسیار مقاوم به خشکی از خانواده Bignoniaceae است. این درخت به هنگام تمام گل منظره ای بسیار زیبا و یکدست را بوجود می آورد. ایران دارای تابستانهای گرم و خشک بوده و بارندگی آن بسیار کمتر از میانگین بارش جهانی است و نیز وقوع خشکسالی های گسترده، سیلابهای ویرانگر و بحران کمآبی یکی از ویژگیهای عمده بخشهای وسیعی از آن می باشد، لذا کاشت گیاهان مقاوم به خشکی راهکاری مناسب برایجلوگیری از فرسایش خاک و خلق مناظر زیبا باحداقل مصرف آب است. به منظور دست یافتن به بهترین راه تکثیر گیاهزیبا، با ارزش و بسیار مقاوم به خشکی انار شیطان آزمایشهایی بر روی بذر و قلمه آن صورت گرفت . جهت بررسی امکانتکثیر زایشی ، بذر انار شیطان با محرکهای شیمیایی جوانه زنی در دو دما خیسانده شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سال 1388 اجرا شد. تیمارهای شیمیایی شامل جیبرلین در سه سطح (400,200,100ppm)، نیترات پتاسیم در دو سطح (0/2 و 0/5%) و شاهد بودند که این تیمارها تحت دو شرایط دمایی 25˚C و 5˚C قرار گرفتند. آزمایش بذر 12 تیمار و هر تیمار چهار تکرار داشت. صفات اندازه گیری درصد جوانه زنی ، سرعت جوانه زنی ، طولگیاهچه ، طول ریشه چه بود. آزمایش قلمه به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 9 تیمار و هر تیمارچهار تکرار و هر تکرار 5 قلمه انجام شد . در افزایش جنسی تیمار شیمیایی بر درصد جوانه زنی ، طول گیاهچه و ریشه چهدر سطح پنج درصد اثر معنی داری داشت . در قلمه ها غلظت بالای اکسین بر میزان تولید کالوس موثر بود. نتایج نشان داد بهترین راه تکثیر انار شیطان، به منظور داشتن گیاهی سالم و قوی، استفاده از بذر تیمار شده با 400ppm جیبرلین و یا 0/5% 25˚C بود . قلمه ها بسیار سخت ریشه زا هستند. تیمارهای اعم ال شده تأثیرکمی بر ریشه زایی قلمه ها داشت و بنابراین باید دیگر تیمارهای ریشه دهی مطالعه شوند.

انار شیطان، قلمه، بذر، جوانه زنی، ریشه زایی، جیبرلین، نیترات پتاسیم