حسین بتولی - استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان-باغ گیاهشناسی کاشان
مریم انصاف جو - دانشجوی کارشناسی ارشد باغبانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

امروزه گیاهان پرچین و هرس پذیر بدلیل کاربردهای بی شماری که در منظرسازی فضای سبز شهری ایفاء می کنند، موردتوجه طراحان زیباسازی فضای سبز می باشند. اگرچه بهره گیری از درختچه های پرچین در اغلب نواحی کشور منحصر بهتعداد انگشت شماری از عناصر گیاهی معروف همچون ترون ، شمشاد و مورد می باشد، با این حال بواسطه نقشیکه این قبیل گیاهان در منظرسازی فضای سبز بر عهده دارند، ضرورت ایجاب می کند در مرحله نخست، پیرامون شناسائیگونه های درختچه ای قابل هرس و فرم پذیر که قابلیت کاربری در فضای سبز را دارند، مطالعات بیشتری صورت پذیرد .افزون بر این گام بعدی در خصوص چگونگی تکثیر و زادآوری، کشت و پرورش آنها در شرایط گلخانه و خزانه، نحوه استقرارآن در بستر اصلی، مراقبت های ویژه، مبارزه با آفات و امراض و سایر نیازه ای اکولوژیک آن می باشد ، ضرورت تحقیقدامنه داری را می طلبد. پژوهش ها در این مقوله نشان داد، با توجه به تنوع بسیار قابل توجه گیاهان پرچین، از طرفیانعطاف پذیری بسیار بالای این قبیل گیاهان در مقابل هرس فرم، نقش ارزنده ای را در بهبود زیباسازی محیط های شهریایفاء می کند و بدون بهره گیری از چنین عناصر گیاهی در طراحی فضای سبز، قطعا با فقدان فاحشی مواجه خواهیم بود.بررسی ها نشان داد، عواملی نظیر ویژگی های بوم شناختی، خصوصیات اقلیمی، تنش های محیطی و ذوق و سلیقه طراحانفضای سبز در انتخاب نوع گیاهان پرچین جهت منظرسازی، تأثیر مستقیم می گذارد. بدون شک غرس نهال های یکنواختو هم سن از یک گونه گیاهی پرچین در حاشیه خیابان ها و یا روفوژ میانی بلوارها و اعمال هرس فرم بر اساس برنامه هایزمانی بنده شده، علاوه بر توزیع همگن پوشش گیاهی در محیط های درون شهری و ایجاد نوعی نظم چشم نواز، نقش بسیارتعیین کننده ای در زیبا سازی معماری شهری ایفاء می کند. در مقاله حاضر، نگارنده، با تجربیاتی که در این خصوص داشته،ضمن تأکید بر شناسائی گونه های درختچه ای خزان پذیر و دائم سبز که قابلیت بهره گیری پرچین را داراست، جایگاه واقعیهر یک را در زیباسازی فضای سبز شهری مشخص کرده است. افزون بر این بدلیل تفاوت اقالیم حیاتی در گستره کشور وبدلیل نقشی که اقلیم و سایر مسائل بوم شناختی در گزینش و استقرار گیاهان پرچین بر عهده دارند، برای هر اقلیم رویشی، تعدادی از گیاهان پرچین سازگار و مقاوم در برابر شرایط نامساعد آب و هوائی را به دستگاه های اجرائی در امر فضای سبز معرفی می کند.

پرچین، درختچه ها، منظرسازی، گیاهان هرس پذیر