سمیه قائمی
محسن اشرفی

در سالهای اخیر استفاده از اسانس ها (مشتقات گیاهان) و قارچهای بیماری زای حشرات به عنوان جایگزین سموم شیمیایی در کنترل آفات بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این ترکیبات جانشین مناسبی برای آفت کش های شیمیایی می باشند و رشد جمعیت حشره را تحت تأثیر می گذارند. در این بررسی اثر اسانس سه گونه گیاهی اکالیپتوس، خرزهره و زیره سبز و دو قارچ M.anisopliae و B.bassiana و نیز اختلاط این ترکیبات روی لارو سن سوم بید سیب زمینی مطالعه گردید. آزمایش در شرایط دمایی 1±27 رطوبت نسبی 65±5 درصد، در انکوباتور و در 5 غلظت اسانس (از 25 تا 200 میکرولیتر اسانس در یک لیتر آب مقطر) و یک غلظت قارچ (( 7)10 اسپور در میلی لیتر) انجام شد. اسانس ها به روش تقطیر با آب از برگ های اکالیپتوس و خرزهره و بذر زیره سبز استخراج گردیدند. قارچ B.bassiana از دانشکده کشاورزی کرج و قارچ M.anisopliae از نمونه های خاک جمع آوری شده از مزارع سیب زمینی شاهرود جمع آوری و پس از شناسایی، کشت و تهیه سوسپانسیون، غلظت های مورد نیاز بدست آمد. در هریک از ظروف آزمایش، 10 عدد لارو سن 3 بید سیب زمینی که حاوی یک مکعب یک سانتی متری سیب زمینی بود قرار داده شد. بررسی ها نشان داد که ترکیب اسانس اکالیپتوس به همراه قارچ B.bassiana بالاترین تأثیر را داشته است. سپس به لحاظ بالابودن تأثیر حشره کشی، ترکیب همین قارچ با اسانس زیره سبز در جایگاه دوم و ترکیبات M.anisopliae و اکالیپتوس، M.anisopliae و زیره سبز، B.bassiana و خرزهره، M.anisopliae و خرزهره به ترتیب در جایگاه های بعدی قرار داشته است. هم چنین میزان حشره کشی اکالیپتوس، بیشتر از زیره سبز و زیره سبز بیشتر از خرزهره و قارچ B.bassiana بیشتر از M.anisopliae می باشد. نتایج این آزمایش نشان می دهد که اختلاط برخی ترکیبات گیاهی مورد آزمایش شامل B.bassiana و اکالیپتوس، B.bassiana و زیره سبز و نیز M.anisopliae و خرزهره، در غلظت های بالا دارای اثر کشندگی بیشتری نسبت به هر یک از ترکیبات به طور جداگانه می باشد.از میان ترکیبات بررسی شده تولید تجاری تیمار زیره سبز و قارچ B.bassiana در سطح وسیع توجیه اقتصادی دارد.

اسانس- بید سیب زمینی، Metarhizium anisopliae -Beauveria bassiana، اثر حشره کشی