حسن قاسم پور نیاری - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل،کارشناس ارشد آلودگیهای محیط زیست، اردبیل، ایران
ابراهیم فتائی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، استادیار گروه مهندسی منابع طبیعی محیط زیست، اردبیل، ایران

افزایش بیش از حد جمعیت و صنعتی شدن جوامع خصوصاً از نیمه دوم قرن بیستم باعث پیدایش مشکلات و مسائل جدید در آلودگی محیط زیست شده است. از انواع این آلاینده ها فلزات سنگین هستند که خود به طور طبیعی از اجزاء تشکیل دهنده اکوسیستم های آبی می باشند و حتی برخی از آنها در بقاء موجودات زنده نقش حائز اهمیتی دارند ولی غلظت های بیش از حد آنها سبب به خطر افتادن حیات آبزیان می گردد. در این تحقیق به منظور بررسی میزان فلزات سنگین شامل Zn, Fe, Cd, Pb ,Cu و Ni در آب، رسوب و ماهیان رودخانه قره سو، 4 ایستگاه تعیین شد. علاوه بر این، پارامترهای فیزیکوشیمیایی (دمای آب، اکسیژن محلول، سختی کل، هدایت الکتریکی، PH, BOD5,COD, TDS,NH4, NO2, NO3, PO4, TN, TP, SIO2) نیز سنجش شد. نتایج نشان داد که فلزات سنگین مشاهده شده در آب در منطقه، مربوط به فلزات روی، آهن ، مس و نیکل می باشد. در رسوبات بستر فلزات سرب، روی ، آهن، مس و نیکل مشاهده گردید و در بافت ماهیان، در گونه Squalies Cephalus فلزات سنگین روی، آهن و مس و در گونه Copeata copeata فلزات سرب، روی و مس مشاهده شد. با توجه به مشاهدات فلزات در آب، رسوب و بافت ماهیان مشاهده شد که فلزات مس، روی و آهن بصورت تجمع زیستی در بافت ماهیان وجود دارد. نتایج بدست آمده در بررسی حاضر نشان می داد که برخی از پارامترهای غیر زیستی شامل نیتریت، فسفات، فسفر کل، TDS، COD میزان روی و میزان آهن در بخشی از منطقه در شرایط کاملاً مطلوب و ایده آل نبوده و برخی از پارامتر ها نظیر BOD5 اگر چه در محدوده نرمال بوده، ولی مقدار آنها نسبتا بالا می باشد.

تجمع زیستی، فلزات سنگین، آب، رسوب و ماهی