فاطمه کاظمیه - دانشجوی دکتری ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
حسن صدیقی - دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

تا قبل از دهه 1970 درآمد سرانه هر کشور به عنوان مبنای سنجش میزان توسعه یافتگی کشورها در نظر گرفته میشد. اگر چه رشد درآمد سرانه برای دستیابی به برخی از اهداف لازم است اما نمیتواند بسیاری از جوانب مهم زندگی بشری را در بربگیرد. بدین منظور محققین برای رفع این مشکل شاخصی به نام شاخص توسعه انسانی را به عنوان مقیاس اندازه گیری توسعه معرفی دسترسی به امکانات مادی لازم برای » ،« کسب دانش » کردند. شاخص توسعه انسانی درصدد اندازه گیری سه ظرفیت اساسی است. در این مطالعه شاخص توسعه انسانی مناطق روستایی، با توجه به « برخورداری از عمری طولانی توام با سلامتی » و « زندگیاطلاعات سال 1390 و سنجههای امید به زندگی در بدو تولد، نرخ باسوادی، نرخ پوشش تحصیلی، هزینه سرانه که به عنوان جایگزینی برای سرانه تولید ناخالص داخلی (درآمد سرانه) لحاظ شد، مورد سنجش و بررسی قرار گرفت. بر اساس محاسبات انجام میانگین شاخص توسعه انسانی برای کل مناطق روستایی استان آذربایجان شرقی 0/636 به دست آمد. همچنین نتایج نشان داد مناطق روستایی شهرستانهای تبریز، مراغه، آذرشهر، ملکان به ترتیب برترین شهرستانها در سطح استان آذربایجان شرقی از نظر شاخص توسعه انسانی بودند. با توجه به ارزش شاخص توسعه انسانی چنین استنباط میشود که شاخص توسعه انسانی در سطح روستاها به دلیل عدم برخورداری یکسان از امکانات آموزشی و بهداشتی متفاوت است و مناطق روستایی استان آذربایجانشرقی دارای توسعه انسانی متوسط هستند.

آذربایجان شرقی، امید به زندگی، نرخ باسوادی، شاخص توسعه انسانی، هزینه سرانه