عماد خراسانی - دانشجوی دکتری مکانیک سنگ دانشکده مهندسی معدن دانشگاه تهران
سید علی حسینی - دانشجوی ارشد اکتشاف معدن دانشکده مهندسی معدن دانشگاه تهران
امید اصغری - استادیار دانشکده مهندسی معدن دانشگاه تهران
مهدی امینی - استادیار دانشکده مهندسی معدن دانشگاه تهران

در دهه های اخیر دانش زمین آمار به فراوانی در علوم وابسته به زمین و به ویژه در تخمین ذخیره های معدنی استفاده می شود. این دانش در مباحث غیر از تخمین ذخیره های معدنی و نفتی کمتر مورد توجه قرار رگفته است. با توجه به کارایی بالای زمین آمار در علوم زمین می توان در مباحث دیگر مربوط به زمین نیز از آن استفاده نمود. در این مقاله به ارزیابی کارایی این دانش در مکانیک سنگ پرداخته می شود. به این منظور با بهره گیری از دانش زمین آمار ، مدول تغییر شکل توده سنگ در ساختگاه سد خرسان یک مورد تخمین قرار می گیرد. مدول تغییر شکل توده سنگ یکی از عوامل کلیدی در طراحی های پروژه های مختلف ژئوتکنیکی است. در ابتدا مقادیر مدول تغییر شکل توده سنگ با استفاده از 65 مورد الاستیسیته سنگ بکر حاصل از آزمایش مقاومت فشاری تک محوری بر روی مغزه های حاصل از گمانه های اکتشافی و بهره گیری از رابطه تجربی ارائه شده توسط هوک محاسبه شده است سپس با استفاده از روش کریجینگ خطی به تخمین مدول تغییر شکل در محدوده بدنه سد خرسان یک پرداخته می شود . پارامترهای آماری این تخمین و داده های اولیه مانند میانگین و انحراف معیار ، انطباق مناسبی دارند. نتایج این پژوهش نشان می دهد توده سنگ جناح چپ بدنه سد دارای مقادیر مدول تغییر شکل به مراتب پایین تری نسبت به جناح راست که این مسئله تطابق بسیار خوبی با حضور گسل و زون خرده شده در جناح چپ سد دارد. از نتایج این پژوهش می توان در طراحی بهتر بدنه سد خرسان یک استفاده نمود.

مدول تغییر شکل توده سنگ، زمین آمار، کریجینگ، سد خرسان یک