علی فتح اللهی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد
علی نظری - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان

چگونگی هبوط روح آدمی از عالم علوی و نزول آن در قفس جسمانی، از مباحث غامض فلسفی و عرفانی است . دوگانگی میان جان لطیف و جسم کثیف ازموضوعات مورد بحث در بیشتر مکاتب فکری- فلسفی و عرفانی است . در این زمینه ابن سینا با دفاع از نظریه ی «دوگانگی روح و تن» مانند بسیاری عرفای مسلمان، از پیشگامان تصویر هبوط روح در جسم به صورت نمادین است . قصیده ی عینیه ی ابن سینا نیز در بین آثار اندیشمندان مسلمان، در زمره ی آثاری به شمار می آید که با زبان نمادین به تبیین دوگانگی روان و بدن می پردازد. این نوشتار به بیان رمزپردازی، چگونگی شکل گیری آن و عوامل مؤثردر پیدایش داستان های رمزی - عرفانی در آثار متفکران مسلمان می پردازد . مطالعه ی منشأهای گنوسی، نوافلاطونی و اخوان الصفا درقصیده و تأثیر آن بر مفاهیم عرفانی و تطبیق بیان نمادین این قصیده با مفاهیم صوفیانه ی عارفان مسلمان درکنار پردازش تعلهق روح به عالم بالا، هبوط غیر ارادی آن و بیان دوگانگی تن و جان و چگونگی رابطه ی آن دو با هم، ازدیگر موضوعات مورد بحث در این مقالهاست. در پایان به بررسی راه های رهایی نفس لطیف باقی، از اسارت زندان جسم فانی خواهیم پرداخت.

نمادانگاری، تعالی روح، هبوط نفس، مرغ جان، دوگانگی جان وتن