نگار مقدسیان نیاکی - کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد هریس، گروه معماری، تبریز، ایران

در دوره قاجاریه شیوه جدیدی در معماری ایجاد شد و معماران این زمان نیز دنباله رو معماران صفویه بودهاند، گرایشهای متفاوت و بعضاً متضاد در معماری این دوره ناشی از اختلاف در گرایشهای سیاسی و ایدئولوژیک این عصر از تاریخ ایراناست که ریشه در جریانهای عقیدتی-سیاسی اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی دارد. این تنوع و تضاد که متأثر از عوامل گوناگون و رویکردهای مختلف سنت و تجدد است، بیش از همه، در حوزه معماری مسکونی نمود پیدا می کند وساختار یکنواخت خانه های شهر را به عرصه تفاوت می کشاند. معماران ما در این زمان از هنر اروپایی تقلید میکردند،ارتباط بیشتر ایران با غرب، معماران ایرانی را به آن داشت تا عوامل مشخص معماری ایران را با توجه خاصی با عوامل معماری اروپائی درآمیزند و آثاری بوجود آورند. رابطه بین شهر و جامعه در دوره قاجار نسبت به گذشته کاملاً تغییرمییابد و شهر تصویر جدیدی از جامعه درون آن را منعکس میسازد و مکانیزمی به وجود میآید که در آن عمدتاً اهداف و منافع اقشار متمکن و متمول جدید تعیین کننده تغییر و تحولات میشود. آنچه موجب ایجاد دگرگونی و تحول درمعماری ایران گردیده دگرگونی فکری و فرهنگی جامعه ایرانی است که از دوره صفویه آغاز و در دوران قاجار و به خصوص پهلوی اول به اوج رسید. در این مقاله به طور اجمالی در مورد ویژگیهای معماری دوره قاجار و جریانهای مختلف این دوره بحث شده است. این دلایل شامل تاثیر عوامل مختلف فرهنگی و اجتماعی دوره قاجار بر معماری سنتی ایران، بلاخص در منطقه شمالی ایران می باشد

سنت ، تجدد ، قاجار ، نمای خانه ، فرهنگ