علی مصیب زاده - استادیار علوم و تحقیقات ارومیه
جعفر زمانی - دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ارومیه
یوسف شریفی - دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ارومیه

شهر سازی اسلامی در گذشته در مکان یابی شهری مسجد را به عنوان عنصر بالا دستی طراحی شهری وشاخص هر شهر معرفی می کرد که در مرکز شهر در کانون آن قرار داشت و دیگر عناصر شهری و واحدهایهمسایگی را حول محور خود آرایش می داد مسجد در گذشته بخاطر القأ ارزشهای فرهنگی و مذهبی خود برای باشندگان و رهگذران هر شهری از لحاظ ابعاد و حجم و همچنین با دارا بودن بالاترین ارتفاع سازه ای خطاسمان شهر را تعریف میکرد تا در ظاهر نیز جایگاه رتبه و منزلت معنوی خود را به نمایش بگذارد که متاسفانه معماری غرب با ورودخود سیمای شهری را کاملا متغیر کرده و جایگاه مسجد را در مکانیابی و جانمای خدشهدار ویا کلا نادیده انگاشت با پیدایش ساختمانهای بلند مرتبه نیز دیگر خط افق دید و آسمان شهری را نیز که با گنبد و مناره های مسجد برای ناظرین تعریف میشود تغییر داد و سیما و ساختار بصری شهر را با روحیات مردمان ساکن آن که حافظه تاریخی و ذهنیات آنان را بر حول اندیشه ای اسلامی شکل داده است نامأنوس و غریب نمود در این مقاله سعی بر آن است که با نگاهی انتقادی به طراحی شهری معاصر و ارایه راهکارهای برای احیا مجدد شکل شهری ونمایه های آن با محوریت مسجد و باز تعریف خط آسمان شهری با عناصر اسلامی بپردازیم.

معماری اسلامی، مسجد، خط آسمان شهر، سیمای شهری