مدیریت جامع آبخیزداری ابزاری برای مدیریت منابع آب و توسعه

فرآیند تنظیم و اجرای اقدامات مناسب به منظور اداره منابع موجود در آبخیز با کسب منافع، بدون آسیب رساندن به موجودیت این منابع را آبخیزداری یا مدیریت حوزه آبخیز گویند . مدیریت حوزه آبخیز، یکی از حساس ترین و در عینحال پیچیده ترین اشکال مدیریت منابع و تولید ا ست . تنوع در نهاده ها و ورودیهای سیستم از بخش غیر زنده تا زنده، تنوع در محیط سیستم از طبیعی تا انسان ساخت و گستردگی عرصه، جنبه هایی از این پیچیدگی را مشخص می نماید .انسان به عنوان یکی از اصلی ترین اجزای این اکوسیستم، نقش مهم و تعیین کننده ای در پایداری این مجموعه ایفا می نماید . مدیریت جامع و یکپارچه حوزه آبخیز ) مجموعه ای از فعالیتهای سازه ای و غیرسازه ای ( مدیریت منابع آب و زمین با نگرش سیستمی است که نقش ویژه ای در بهره برداری مناسب، درست و پایدار این منابع دارد و البته بدونتوجه به نقش جوامع محلی آبخیز، مناس بات و نظامهایشان و مشارکت آنها در سطوح مختلف از تصمیم گیری و برنامه ریزی تا بهره برداری، در یک منطقه عقیم مانده و اثربخشی آن در تقابل با سایر فعالیتهای مناطق مجاور محو خواهد شد. روند افزایش تخریب خاک و شدت سیل خیزی در کشور حکایت از ناکامی و عدم توفیق برنامه های مدیریتی صرفاً دولتی در سازماندهی این منابع دارد . این مقاله بر آن است با بهره گیری از عملکرد مدیریت جامع با تبیین راهکارهای عملی تبلور مدیریت یکپارچه و مشارکتی حوزه های آبخیز و نقش آن در ارتقاء بهره وری و همچنین نقش آن در کاهش خسارات تخریب بپردازد .

کلیدواژه ها:

مدیریت حوزه ، آبخیزداری ، اقدامات سازه ای ، سیل خیزی ، اقدامات غیر سازه ای