منیژه قهرودی تالی - دانشیار گروه جغرافیای دانشگاه شهید بهشتی
انیتا مجیدی هروی - دانشجوی دکتری جغرافیا، برنامه ریزی شهری،مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور

رشد جمعیت و توسعه پرشتاب و کنترل نشده ی کلانشهرهایی همچون تهران بدون درنظر گرفتن مدیریت پایدار توسعه شهری و تغییر کاربری اراضی در بستر و حریم رودخانه ها، سازه های شهری را در برابر مخاطرات طبیعی آسیب پذیر نموده است. پدیده سیلاب به دلیل گسترش شهرهای بزرگ چهره ی جیدی پیدا نموده است و تحت عنوان سیلاب شهری جایگاه جدیدی در مطالعات شهری باز نموده است. هدف از این پژوهش مطالعه ناپایداری ناشی از سیلاب در منطقه پنج تهران می باشد. داده های مورد در این پژوهش شامل دادههای اقلیمی (2008 تا 1995)، تصاویر ماهواره ای IRS باند پانکروماتیک، داده های کاربری اخذ شده از سازمان شهرداری تهران، شبکه مسیل های موجود واقع در منطقه پنج، داده های توپوگرافی در مقیاس 1:25000 اخذ شده از سازمان نقشه برداری کشور می باشد. در این تحقیق به منظور ارائه روش ابتدا با مشاهدات میدانی مسیر حرکت سیلاب های گذشته در منطقه شناسایی شده، سپس آستانه ی بارندگی منجر به سیلاب در منطقه با استفاده از داده های دراز مدت محاسبه گردید، سپس پهنه های سیلاب در منطقه پنج ناحیه بندی شده و ناپایداری سازه های شهری مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان داد که منطقه ی پنج تحت تأثیر تغییرات کاربری در حوضه ی کن در ده سال اخیر دجار کاهش آستانه ی بارش در تولید سیلاب شده است و در نتیجه پهنه هیی که در حریم خطوط تمرکز رواناب بوده اند بیشتر مورد تخریب قرار گرفته اند.

پایداری، سیلاب شهری، تهران، منطقه 5