پهنه بندی توسعه فیزیکی شهر اردبیل جهت کاهش مخاطرات طبیعی

هرچه شهرهاتوسعه و گسترش پیدا می کنند، برخورد آنها با عناصر محیطی (اقلیمی و ژئومورفولوژیکی) و موضوعات مربوط به آنها زیادتر می شود. همچنین در اقدام به توسعه عمران شهرها، به نحوی باپویایی و دینامیسم محیط طبیعی در ارتباط است. در برخورد با این عوامل در جریان توسعه شهر اگر برخی اصول و نکات ضروری رعایت نشود تعادل مورفودینامیک محیط، به هم خورده و خطرات بزرگی، غالب کاربری ها و تجهیزات و امکانات شهری را در جریان توسعه شهر مورد تهدید قرار می دهد. این تحقیق با هدف بررسی و تعیین بهترین جهات برای توسعه فیزیکی شهر اردبیل در مبنای مجموعه شاخص های طبیعی مانند گسل و ساختار زمین شناسی، منابع آب سطحی، بافت و عمق خاک، خطوط ارتباطی و کاربری اراضی جهت کاهش مخاطرات طبیعی و خسارات ناشی از آن با استفاده از دو مدل همپوشانی و فازی در محیط (ساج)صورت گرفته است. نحوه ی ارزش گذاری در جهات بهینه توسعه فیزیکی شهر به پنج طبقه ی بسیار مناسب، مناسب، نسبتاً مناسب، نامناسب و بسیار نامناسب تقسیم بندی شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که مناطق شمالی و شرقی بیشترین و مناطق جنوبی و جنوب غربی شهر کمترین پتانسیل جهت توسعه فیزیکی با رویکرد کاهش مخاطرات طبیعی و خسارات ناشی از آن را نشان می دهد. این در حالی است که بر اساس مصوبه طرح جامع و گرایش ساخت و سازهای شهری، جهات توسعه آتی شهر به سمت جنوب و جنوب غربی، محدوده ای با توان بالای مخاطرات طبیعی (شدیداً تحت تأثیر لغزش های دامنه ای و گسل های احتمالی و اصلی) گرایش دارد. در نهایت با توجه به نتایج تحقیق پیشنهاد می شود در برنامه ریزی جهت توسعه فیزیکی شهرها، مؤلفه های مخاطرات طبیعی را مورد توجه دقیق و موشکافانه قرار دهند و با فشارهای قانونی و حتی قهریه مانع از توسعه فیزیکی شهر در کانونهای با مخاطرات طبیعی بالا شوند.

کلیدواژه ها:

مخاطرات طبیعی ، عناصر محیطی ، تناسب اراضی ، توسعه فیزیکی شهرها ، سیستم اطلاعات جغرافیایی ، شهر اردبیل