مهسا بشیری - دانشجوی کارشناسی ارشد بازسازی پس از سانحه دانشگاه شهید بهشتی

وقوع زمین لرزه علاوه بر خسارات مالی و جانی ناشی از لرزش ها، می تواند منجر به شکست سدها و بروزسانحه ای دیگر نیز شود. استان آذربایجان شرقی یکی از مناطق زلزله خیز کشور است که با توجه به وجود 111 سد در این استان و واقع شدن برخی از آنها در مناطق دارای احتمال بالای وقوع زمین لرزه، احتمال شکست و بروز سیل ناشی از شکست سدها، برنامه ریزی جهت کاهش خطر «سیل ناشی از شکست سد در اثر زلزله» را ضروری می سازد. رویکرد تحقیق حاضر کیفی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی عمدتاً برمبنای مطالعات کتابخانه ای و بررسی اسناد فراهم شده از جمله نقشه های موجود در نرم افزار ArcGIS است. در این پژوهش با تعریف چگونگی وقوع سانحه، پارامترهای مؤثر در احتمال وقوع سانحه شامل انواع گسل ها، سابقه وقوع زمین لرزه، نقشه پهنه بندی زلزله موجود و نیز فاکتورهای مؤثر در آسیب پذیری سدها و نهایتا رودخانه ها، خاک، شیب و پوشش گیاهی و نیز فاکتورهای مؤثر در آسیب پذیری شامل آسیب پذیری انسانی، کالبدی، اقتصادی، فرهنگی و زیست محیطی شناسایی شده است. سپس با تهیه لایه های موردنیاز و تعیین وزن هر لایه نقشه های لازم تهیه شده و تحلیل های لازم توسط GIS صورت گرفته است. در گام بعد اقدام به برنامه ریزی در مراحل مختلف چرخه مدیریت بحران شامل قبل از وقوع سانحه، هنگام وقوع سانحه و پس از وقوع سانحه شده است. در هر یک از برنام ه ها با توجه به هدف کلان برنامه و مشکلات موجود در مناطق مختلف، اهداف خرد تعریف و سپس استراتژی ها و سیاست های مناسب برای مناطق مختلف با توجه به وضع موجود ارائه شده است.

برنامه ریزی کاهش خطر، سیل ناشی از شکست سد در اثر زلزله، احتمال وقوع، خطرپذیری، استان آذربایجان شرقی، GIS