سمیه عمادالدین - استادیار گروه جغرافیای دانشگاه گلستان
عذرا عمادالدین - دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری،دانشگاه پیام نور تهران

یکی از فرایندهای مهم دریای خزر نوسانات تراز آب آن است. دریای خزر پس از جدا شدن از دریای سیاه در دوره پلیوسن میانی چرخه های متعدد نوسان تراز آب را تجربه کرده است. درکواترنری 5 نوسان عمده در سطح آب دریای خزر اتفاق افتاده است که دامنه نوسان آن بین حداقل 50 + متر درآخرین دوره یخبندان و 113 - متر در اوائل هولوسن بوده است. در عهد حاضر هم بین سال های 1929 تا 1977 سطح آب دریا نزدیک به 3 متر کاهش داشته است. در سال 1977 سطح آب دریا به 29 - متر رسید که به پایینترین سطح خود در 400 سال اخیر رسید که خسارت هنگفتی به نوار ساحلی ایران علی الخصوص در بخش شرقی به علت کم شیب بودن منطقه در برداشته است. این تحقیق به بررسی وضعیت پوششی و کاربری زمین در محدوده جنوب شرقی دریای خزر می پردازد. برای این منظور از تصاویر ماهواره ای لندست از سال 1975 تا سال 2006 از منطقه برای تهیهنقشه های پوششی و کاربری زمین استفاده گردید تا از طریق آشکارسازی تغییرات و طبقه بندی آن در مناطق تحت تاثیر پیشروی و پسروی آب، وضعیت کاربری آن مشخص گردد و جهت برنامه ریزی های کلان و پروژه های کوتاه مدت مورد استفاده قرار گیرد. نتایج پژوهش در طی 30 سال نشان می دهد در سال 1975 به علت پایین بودن سطح آب دریای خزر و نقش کم فعالیت های انسانی بیشترین مساحت منطقه را اراضی بایر در بر گرفته است در حالی که در سال 2006 با فعالیت های دخالت جویانه انسان و افزایش تراز آب دریا بر وسعت زمین های کشاورزی و باغات افزوده گردید.

تراز آب دریای خزر، جنوب شرقی خزر، تغییرات کاربری اراضی، آشکارسازی تغییرات