مائده کرمی پور اصفهانی - دانشجوی کارشناسی ارشد شیمی تجزیه، سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران، تهران
محمد عابدی - استادیار شیمی تجزیه سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران، تهران

در دهه گذشته پذیرش و محبوبیت استفاده از درمان های طبیعی و گیاهی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه افزایش یافته است. اثر درمانی داروهای گیاهی وابسته به حضور مواد موثره در غلظت مناسب وهمچنین عدم وجود مواد سمی و مضر در فراورده گیاهی می باشد. با استفاده از فرایندهای استاندارد کردن، صحت شناسایی، ایمنی، کارایی، اثربخشی، پایداری و اطمینان از وجود مقدار معین مواد موثره در محصول گیاهی حاصل می شود. استاندارد کردن باید در همه زمینه ها از مطالعه و کشت گیاه دارویی تا کاربرد بالینی را در برگیرد. ترکیبات گیاهی باید عاری از آلودگی های میکروبی و شیمیایی باشند. معمولا خارج کردن همه آلودگی ها ممکن نیست بنابراین باید تا حد امکان محدود شوند . آلودگی هایی مثل میکروارگانیسم ها، فلزات سنگین، آفت کش ها و ... می توانند در کیفیت ، ایمنی و کارایی داروهای گیاهی دخالت کنند. آزمون هایی برای تعیین باقیمانده آفت کش ها، عناصر سمی و روش شمارش میکروبی برای به حداقل رساندن اثرشان در محصول نهایی صورت می گیرد. روش های کروماتوگرافی و اسپکتروفوتومتری نقش مهمی در کنترل کیفیت داروهای گیاهی بازی می کنند. با توجه به اهمیت روش های استاندارد سازی در کنترل کیفی گیاهان دارویی و فراورده های آنها در این مقاله مروری به بررسی روش های مختلف استاندارد سازی گیاهان دارویی و داروهای گیاهی از جنبه های فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی وزیستی پرداخته شده است.

استاندارد سازی، گیاهان دارویی، داروهای گیاهی، کنترل کیفیت، آلودگی های میکروبی، فلزات سنگین، روش های کروماتوگرافی