زهره شجاعی بخش - دانش آموخته زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول
بهرام زراعی - دانش آموخته دکترای زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان

به منظور بررسی تاثیر تنش گرمای پایان فصل بر خصوصیات فیزیولوژیک ژنوتیپ های بهاره گندم نان (Triticum aestivum L.) آزمایشی به صورت دو آزمایش جداگانه با سه تکرار در سال زراعی 1391-1390 در منطقه شوش دانیال (خوزستان) انجام شد. آزمایش اول به صورت کشت در تاریخ کاشت متداول (15 آذر) و آزمایش دوم به منظور اعمال تنش گرمایی کشت در تاریخ کاشت اوایل بهمن صورت گرفت . ارقام مورد مطالعه شامل 514، باز، چمران، S-78-11 ،استار، ویریناک و چناب بودند. در هر دو آزمایش، هر کرت شامل شش ردیف کشت گندم بود. سایر شرایط مدیریتی به شکلی بهبنه اعمال شد. نتایج این آزمایش نشان داد که عملکرد دانه در شرایط کشت تاخیری با یک کاهش 46 درصدی از 704/7 گرم در متر مربع در تاریخ کاشت 15 آذر به 382/4 گرم در متر مربع در تاریخ کاشت با تاخیر رسید. رقم استار بیشترین (693 گرم در متر مربع) و رقم ویریناک کمترین (555 گرم در متر مربع) عملکرد دانه را داشتند. بررسی خصوصیات فیزیولوژیک حاکی از آن بود که سطح برگ، محتوای کلروفیل برگ پرچم، هدایت روزنه ای و RWC در اثر تنش گرما کاهش معنی داری یافتند. رقم استار در بین ارقام مورد مطالعه از لحاظ صفات فیزیولوژیک اندازه گیری شده برتر بود. طول دوره های مختلف رشد تحت تاثیر تنش گرما کاهش یافتند. اختلاف معنی داری از نظر دمای کانوپی بین ژنوتیپ ها وجود نداشت.

تارخ کاشت، تنش گرما، خصوصیات فیزیولوژیک، کشت تاخیری، گندم