سید سعید زاهد زاهدانی
محسن زهری
علی عربی

چکیدهتغییرات شهری و شهرنشینی از مهمترین پدیدههای دوران اخیر بهشمار میآیند؛ اما این شهرنشینی همیشه همراه باتوسعه نبوده است و مشکلات فراوانی را پدید آورده است. به همین دلیل، تصمیمگیری برای انتخاب طرح مناسب درشهرها، به یکی از چالشهای اساسی مدیریت شهری تبدیل شده است. کارایی ضعیف طرحهای سابق، باعث بازگشتبه استفاده از مشارکت اجتماعی شهروندان به عنوان روشی برای خروج از بنبست در حل مسائل شهری شد. به همیندلیل، هدف این مقاله این است که ضرورت مشارکت شهروندان در شهرداری تبیین شود و تحقق این امر را به عنوانپیشنیاز و بسترساز اجتنابناپذیر تبدیل شهرداری از یک سازمان خدماتی به یک نهاد اجتماعی نشان دهد.با توجه به ماهیت این موضوع، در انجام پژوهش حاضر از روش مطالعه کتابخانهای اسنادی و تجزیهوتحلیل ثانویهبهره گرفته شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهند که در کشورهای پیشرفته، شهرداریها به عنوان یک نهاداجتماعی، پتانسیل مدیریت مشارکتی، را به نحو احسن برای ایفای بهتر وظایف خود بهکار گرفتهاند و بدینترتیب خودرا از یک سازمان صرفاً خدماتی به یک نهاد اجتماعی تبدیل کردهاند. اما این مسئله در ایران سابقه چندانی ندارد،بهطوری که نقش مشارکت مردم در اداره امور شهر بسیار کمرنگ و ضعیف است. نتایج تحقیق حاضر نشان میدهند کهاگر شهرداری در جامعه ما بخواهد خود را به عنوان یک نهاد اجتماعی فعال مطرح کند، به دو پیشنیاز احتیاج دارد،نخست اینکه: نهاد اجتماعی شهرداری در عین وابستگی متقابل با 5 نهاد اصلی جامعه، تا حدودی نیز باید دارای استقلالکارکردی باشد. دومین پیشنیاز: مشارکت اجتماعی شهروندان در شهرداری است و بدین طریق است که این نهادمیتواند در درون همه شهروندان نهادینه شود. درنهایت پیشنهاداتی ارائه میشود که بدین طریق شهرداریهای کشوربتوانند با نهادینه کردن مشارکت اجتماعی در بین شهروندان، باعث شکلگیری ایده شهرداری به عنوان نهاد اجتماعیشوند

شهرداری، مشارکت اجتماعی، شهروندان، مدیریت شهری