بررسی عملکرد دانه و برخی صفات زراعی گندم در شرایط تنش خشکی انتهای فصل در اردبیل

تعداد 20 ژنوتیپ امید بخش گندم در طی دو سال 1384 و 1385 در شرایط بدون تنش خشکی و تنش خشکی بعد از گرده افشانی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل مورد ارزیابی قرار گرفتند .نتایج نشان دادند که در شرایط آبی در بین سالها اختلاف معنی داری وجود نداشت ولی در شرایط تنش خشکی بعد از گرده افشانی در بین سالها اختلاف معنی داری وجود داشت .این اختلاف با تفاوت میزان بارش در بین سالها ارتباط داشت .خشکی عملکرد دانه، وزن هزار دانه و ارتفاع بوته را به اندازه 8/37، 7/26 و 7/10 درصد کاهش داد . در بین ارقام و لاین های گندم نیز اختلاف بسیار معنی داری در هر دو شرایط تنش خشکی و بدون تنش وجود داشت .ارقام و لاین های شماره 4، 8، 12، 13 و 20 در شرایط آبی به ترتیب 19، 14، 11، 10 و 13 درصد نسبت به شاهد شهریار عملکرد بیشتری تولید کردند و در گره A قرار داشتند .ارقام ولاین های گندم فوق درشرایط تنش خشکی آخر فصل نیز به ترتیب دارای 2/40، 7/75، 5/36، 4/38 و 37/2 درصد نسبت به شهریار عملکرد بیشتری تولید نمودند .لاین های Mv17/Zarrin شماره (4) Bkt/90-Zhong87 شماره (8) Chatelet شماره (20) علاوه بر داشتن عملکرد بالا در شرایط تنش و بدون تنش دارای STI بسیار بالا و عملکرد پایدار بودند .بودن همبستگی مثبت و معنی دار عملکرد دانه با شاخص STI نشان داد که شاخص STI دارای کارا یی بالا برای انتخاب ارقام و لاین های گندم با عملکرد بالا و متحمل به تنش خشکی است .در حالیکه ارقام و لاین های گندم همبستگی منفی و معنی داری را با شاخص SSI نشان دادند . باعنایت به نتایج حاصل ارقام فوق جهت کشت در شرایط بدون تنش و تنش خشکی آخر فصل معرفی شدند.

کلیدواژه ها:

گندم ، عکس العمل ، تحمل به خشکی و عملکرد دانه