قربان محمد اکبری راد - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
گودرز نجفیان - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
محسن اسماعیل زاده مقدم - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
منوچهر خدارحمی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر

این بررسی روی 85 رقم تجارتی گندم نان در بخش تحقیقات غلات، مؤسسه تحقیقات اصلاح وتهیه نهال وبذر انجام گردید . 13 صفت مرتبط با کیفیت نانوائی شامل وزن هزار دانه، وزن هکتولیتر، درصد پروتئین، حجم رسوب زلنی، حجم نان، درصد رطوبت، سختی دانه، درصد جذب آب، عدد فالینگ، درصد گلوتن مرطوب، گلوتن خشک، اندیس گلوتن وحجم رسوب با SDS وهمچنین 3 صفت مرتبط با فارینوگراف شامل زمان تکامل خمیر، ثبات خمیر، درجه شل شدن خمیر پس از 10 و 12 دقیقه تعیین شدند . نتایج تجزیه واریانس نشان داد که ژنوتیپ ها از نظرهمه صفات مورد بررسی به جزء درصد رطوبت، اختلاف معنی داری باهم دارند که نشان دهنده تنوع ژنتیکی بین ارقام م ی باشد. تجزیه وتحلیل چند متغیره روی 12 صفت انجام گردید و تجزیه به عامل ها، 12 متغیر مورد بررسی را به سه عامل مشترک با واریانس نسبی – تجمعی 97 درصد کاهش داد . در تجزیه به عامل ها عامل اول با واریانس 78/55 درصد بعنوان عامل صفات فارینوگراف و حجم رسوب SDS بود. متغیرهای درجه شل شدن خمیر پس از 10 و 12 دقیقه در این عامل دارای ضرایب عاملی با علامت مثبت و متغیر های ثبات خمیر، زمان تکامل خمیر و حجم رسوب با SDS دارای ضرایب منفی بودند. عامل دوم با واریانس 17/78 درصد، به عنوان عامل درصد پروتئین وحجم نان و تا حدودی رسوب زلنی بود که دارای ضرایب عاملی مثبت بودند . عامل سوم با واریانس 1/75 درصد عامل شاخص گلوتن وحجم رسوب SDS با ضریب عاملی مثبت، نامگذاری گردیدند. افزون بر این، تجزیه کلاستر به روش واریانس درون گروهی، ژنوتیپ ها را برای 12 صفت در چهارکلاستر گروه بندی نمود . نتایج این تحقیق گروه بندی مطلوبی از ارقام تجارتی و لاین های امیدبخش گندم نان را در ارتباط با خصوصیات مربوط به کیفیت نانوایی ارائه نمود که م یتواند در به نژادی گندم و نیز در عرصه فعالیت های مرتبط با کیفیت گندم مورد استفاده قرار گیرد.

روش های آماری چند متغیره، کیفیت نانوایی و گندم نان