فواد حسینی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت
سید عطاالله سیادت - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی اهواز
عبدالنور چعب - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه زراعت دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین اهواز

به منظور بررسی رابطه تنش کمبود اکسیژن بر مؤلفه های جوانه زنی و رشد گیاهچه در شرایط آزمایشگاهی، مطالعه ای بر روی 5 رقم گندم در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشگاه کشا ورزی و منابع طبیعی رامین (خوزستان) در سال 1386 انجام شد . این آزمایش با آرایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید . تیمارهای آزمایشی شامل شامل 5 رقم گندم (چمران، فلات، شعله، استار، روشن ) بعنوان فاکتور اول و 2 سطح (بذر در شرایط نرمال و بذر در شرایط کمبود اکسیژن ) بعنوان فاکتور دوم در هر یک از ارقام مذکور انجام گرفت . نتایج این آزمایش نشان داد که کمبود اکسیژن باعث کاهش درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، ضریب آلومتریک، شاخص بنیه بذر و سایر مولفه های جوانه زنی شده است. بنابراین می توان از این آزمون بعنوان روشی مناسب جهت تعیین کیفیت توده های بذری مختلف در شرایط ماندابی استفاده نمود . بطورکلی نتایج این آزمایش مشخص نمود که رقم گندم روشن بیش از ارقام چمران، فلات و استار به این نوع تنش مقاوم بوده است . لذا می توان نتیجه گرفت که این رقم از کیفیت بذر بالا تری برخوردار است . مع الوصف، رقم چمران با وجود اینکه بیشترین سطح زیر کشت گندم خوزستان را معمولاً به خود اختصاص می دهد ولی از نظر غالب شاخص های جوانه زنی جزو کلاس بذری ضعیف دسته بندی شد . در میان ارقام مورد آزمایش بیشترین ضرایب همبستگی مربوط به درصد جوانه زنی با شاخص بنیه بذر و طول گیاهچه به ترتیب با 0/95 و 0/94 بود.

گندم، تنش کمبود اکسیژن، درصد جوانه زنی و شاخص بنیه بذر