انتخاب برای مقاومت به خشکی در ژنوتیپ های مختلف گندم

به منظور تعیین به ترین شاخص مقاومت به خشکی، تعداد ٢٠ ژنوتیپ گندم نان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبی (بدون تنش رطوبت ) و شرایط تنش رطوبت (قطع آبیاری بعد از گلدهی ) در مزرعه تحقیقاتی خرم آباد طی سال های زراعی (81-1379) اجراء گردید . بر مبنای عمل کرد در شرایط غیر تنش (YP) و شرایط تنش (YS)، شاخص های کمی مقاومت به خشکی از قبیل میانگین حسابی (MP) ، میانگین هندسی (GMP)، تحمل به تنش (STI)، حساسیت به تنش (SSI) و تحمل (TOL) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپ ها از نظر عملکرد و شاخص های مقاومت به خشکی در هر دو شرایط تفاوت معنی داری وجود داشت . تجزیه همبستگی بین عمل کرد و شاخص های مقاومت به خشکی نشان داد که STI ،GMP و MP مناسب ترین شاخص ها برای غربال کردن ژنوتیپ های گندم می باشند. با توجه به این سه شاخص و عملکرد بالا در دو محیط اید ه ال و تنش ، بهترین لاین ها ی مقاوم به خشکی لاین های 8، 9، 18، 15 و 19 بودند . بر اساس نمودار چند متغیره بای پلات (Bi plot) این ژنوتیپ ها در مجاورت بردارهای مربوط به شاخص های مقاومت به خشکی یعنی STI ،GMP و MP قرار گرفتند. و توزیع ژنوتیپ ها در فضای بای پلات وجود تنوع ژنتیکی بین لاین ها نسبت به تنش خشکی را نشان داد . به طور کلی در شرایط تنش و غیر تنش ژنوتیپ شماره ۸ (Ures. 81/Gelenson81/…) با دارا بودن بیشترین عمل کرد و نیز بیشترین MP ،STI و GMP متحمل ترین لاین نسبت به تنش رطوبت بود.

کلیدواژه ها:

بای پلات ، شاخص های مقاومت به خشکی ، گندم ، لاین