محمد عبدالهیان نوقابی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات چغندر قند، کرج,
رحیم محمدیان - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات چغندر قند، کرج,
مهدی برادران - دانشجوی دکترای زراعت، دانشگاه تبریز

این پژوهش با هدف بررسی روند رشد ریشه های فیبری ژنوتیپ های چغندر تحت شرایط تنش رطوبتی در رایزوترون انجام شد . سه ژنوتیپ چغندرقند BP- کرج، 7219P-29 و 7112 و توده علوفه ای 7222 که از لحاظ تحمل به خشکی در تحقیقات قبلی عکس العمل های متفاوتی به تنش خشکی در اوایل فصل رشد نشان داده بودند مورد بررسی و مقایسه قرارگرفتند . برای این منظور دستگاه ر ایزوترونی به طول ١٥٠ ، عرض ٧٠ و ارتفاع ١١٨ سانتی متر، از جنس آلومینیم شامل ضلعی شیشه ای و شیب دار ساخته شد . تعداد ٦٦ بوته از هر تیمار درنوارهای عرضی و با فواصل مربعی ٥ سانتی متر در بستر ی از ماسه سیلیسی کشت گردیدند . در ابتدای دوره رشد آبیاری به طور روزانه انجام شد . اما پس از استقرار بو ته ها و نفوذ ریشه ها و مشاهده آن ها در کف ریزوترون تیمار تنش خشکی اعمال گردیده و تا آخر آزمایش ادامه یافت. نتایج نفوذ ریشه های فیبری در عمق خاک نشان داد بین ژنوتیپ مقاوم 7219-P.69 و ژنوتیپ نیمه مقاوم BP- کرج اختلاف چندانی مشاهده نشد و تقریبًا با یک روند یک سان در خاک نفوذ کردند . اما ژنوتیپ حساس ٧١١٢ و توده علوفه ای ٧٢٢٢ از این لحاظ اختلافچشمگیری نشان دادند . ریشه های توده ٧٢٢٢ و ژنوتیپ های 7219-P.69 و BP- کرج حدود ٣٠ روز پس از سبز شدن به عمق 16 سانتی متری رایزوترون نفوذ کردند . در حالیکه ریشه های ژنوتیپ حساس ٧١١٢ در ٤٢ روز پس از سبزشدن به عمق 17/5 سانتی متر ی رسید. به طور کلی، نتایج این پژوهش در ارتباط با قدرت وسرعت نفوذ ریشه های فیبری ژنوتیپ های 7219-P.69 و BP- کرج و ٧١١٢ در خاک در محیط رایزوترون با نتایج مزرعه ای آن ها از لحاظ تحمل به تنش خشکی به ترتیب به عنوان متحمل، نیمه م تحمل و حساس به خشکی تطابق نزدیکی داشت . لذا پیشنهاد می شود در مطالعات ارزیابی تحمل به تنش خشکی ژنوتیپ های چغندرقند قدرت و سرعت نفوذ ریشه های فیبری آن ها در خاک مورد توجه بهنژادگران قرار گیرد

چغندرقند, رایزوترون, تنش خشکی