مجید شاه محمدی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری
حمید دهقانی - دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس تهران
احمد یوسفی - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج
سریه قربانی - دانشجوی اسبق دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل

به منظور تجزیه پایداری عمل کرد و تعیین اثر متقابل ژنوتیپ و محیط و نیز تعیین سازگاری ارقام جو ، ١٩ رقم جو شامل ١٣ رقم اصلاح شده داخلی و ٦ رقم اصلاح شده دریافتی از مر اک ز تحقیقاتی بین المللی در ١٠ مکان مختلف به مدت سه سال (80-1377) مورد ارزیابی قرار گرفت و داده های حاصل از عملکرد از طریق روش AMMI بررسی شد . تجزیه AMMI نشان دهنده معنی دار بودن تر کیب مختلف ژنوتیپ و محیط بود و این حاکی از سازگاری ارقام با محیط های خاص بود لذا به منظور شناسایی ارقام سازگار با هر مکان خاص از روش توام تجزیه کلاستر و برداریابی (تجزیه و اکنش ژنوتیپی یا بای پلات ) روی مقادیر اولین و دومین مؤلفه اصلی ژنوتیپ و مکان استفاده شد . تجزیه کلاستر یکبار بر روی ژنوتیپ ها و بار دیگر بر روی مکان ها انجام گرفت . تجزیه خوشه ای حاصل ، ژنوتیپ های با پایداری کم، متوسط و زیاد را از هم تفکیک کرد ضمن اینکه گروه بندیهای حاصل از تجزیه کلاستر بر روی مقادیر IPC1 مکان ها ، آن ها را در سه دسته متفاوت جای داد . تجزیه و اکنش ژنوتیپی رو ی دو مؤلفه اصلی اول ژنوتیپ ها و مکان ها نشان داد که ژنوتیپ های شماره 3، 11، 7 و 1 دارای اثرات متقابل بزرگ و منفی بودند ضمن اینکه دو ایستگاه تبریز و اراک نیز دارای چنین وضعیتی بودند و با توجه به اینکه واکنش اثر متقابل ارقام فوق مشابه و اکنش اثر متقابل ایستگا ه اراک بود لذا این ارقام دارای سازگاری اختصاصی با این مکان بودند . ارقام شماره ٩ و ١٧ نیز دارای اثر متقابل بزرگ و بنابراین ناپایدار بودند و با توجه به و اکنش اثر متقابل ایستگاه همدان، این ارقام برای این مکان توصیه شدند. ارقام 2، 12، 18، 19 با ایستگاه خوی ساز گار بودند . ارقام شماره 14، 5 و 16 نیز دارای پایداری عمومی بودند ، بعلاوه اینکه سه رقم 4، 8 و 15 داری اثرات متقابل مشابه با ایستگاه کرج بودند و بالاخره ای نک ه رقم ٦ با ایستگاه میاندوآب و ارقام ١٠ و ١٣ با ایستگاه مشهد اثرات متقابل مشابه نشاندادند.

ارقام جو, تجزیه خوش ای, سازگاری