ارزیابی ارقام جدید آزاد گرده افشان ایرانی آفتابگردان

در ١٣٥١ مقدمات تهیه بذر سوپرالیت ر کورد در ایران تدار ک دیده شد از آن زمان این روش به شکل سنتی پایه ریزی و تا به امروز ادامه یافت. پس از این سال ها لیست ارقام آزاد گرده افشان بدون تغییر باقی ماند. اما تغییر ژنتیکی و رانده شدگی ژنتیکی ناشی از انتخاب لاین ها ی پر روغن با وزن ١٠٠٠ دانه بالا که و یژگی مطلوب به حساب می آیند ، ارتفاع بلند ودیررسی که صفات نامطلوب پیوسته به آن بودند ، را نیز موجب شد . این نحوه تولید بذر ارقام ، عدم یکنواختی در رسیدن و ارتفاع، مشکلات برداشت و خسارت پرندگان را بیشتر ساخت . با تجدید نظر ، روش جدید با خودبارور تک بوته های مناسب (S0) در میان این ارقام در سال ١٣٨١ شروع شد. بوته های انتخاب شده بار دیگر ارزیابی و خودبارور (S1) شدند . در سال ١٣٨٣ بخشی از بذور تک بوته های نسل S1 با شکل ظاهری همسان ، کوتاه، وطبق های ایستاده ، زودرس با ویژگی ها ی زراعی مطلوب ، مخلوط و در زیر قفس های ایزوله مورد حذف و انتخاب قرار گرفتند . در سال 1384، 17 تیمار شامل ٧ جامعه جدید ، ٥ جامعه سوپرالیت ، تهیه شده به روش جدید و ٤ بذر الیت ارقام توصیه شده آفتابگردان ، و رقم جدید روسی بنام Master در ٤ تکرار و در ٦ منطقه در طرح بلوک های کامل تصادفی مقایسه شدند . نتایج تجزیه واریانس مر کب نشان داد که ارقام از نظر عملکرد دانه در مناطق مختلف اختلاف معنی داری داشتند ، همچنین اثر متقابل رقم در منطقه ، بر این صفت معنی دار بود . میانگین عمل کرد ارقام در اصفهان با 4731Kg/ha بیشترین و در گنبد 1803kg/ha کمتر از سایر مناطق بود ، بهترین تیمار از جوامع هفتگانه مورد بررسی به قفس شماره ٤ با 3327kg/ha تعلق داشت ، و تیمار قفس شماره ٢ با 3234kg/ha پس از آن قرار داشت و با شاهد 3446kg/ha تفاوت آماری نداشتند. مقایسه دو روش تهیه بذز سوپرالیت به روش جدید نشان داد که روش خودباروری بوته های انتخابی بر عمل کرد دانه ارتفاع بوته و طول دوره رشد اثر مثبت خواهد داشت . این امر بیشتر به دلیل ارزیابی خطوط کشت حاصل خویش آمیزی و شناخت استعداد بالقوه لاین مربوط می باشد.

کلیدواژه ها:

خودباروری ، آفتابگردان ، دیررسی ، ارتفاع بلند