فرج مویدی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد,
منوچهر سیاح فر - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان

به منظور بررسی مناسب ترین تاریخ کاشت و تراکم بوته گندم آبی رقم چمران ، این تحقیق در سال زراعی 84-1383 در شرایط اقلیمی شهرستان خرم آباد اجرا شد . عوامل مورد مطالعه شامل تاریخ کاشت (a) در سه سطح ( ٢٥ مهرماه=a1 و 15 آبان =a2 و 5 آذر= a3) و تراکم بوته (میزان بذر b) در واحد سطح درسه سطح (300 بذر=b1 و 400 بذر=b2 و 500 بذر =b3 در مترمربع ) که بصورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند . تاریخ کاشت به عنوان فاکتور اصلی و تراکم به عنوان فاکتور فرعی به ترتیب در پلات های اصلی و فرعی قرار گرفتند نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده های مربوطه نشان داد که عامل میزان بذر (تراکم) در سطح آماری ١% تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه ، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، تعداد سنبله در واحد سطح ، وزن هزار دانه و ارتفاع بوته داشت. عامل تاریخ کاشت در سطح آماری ١% تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه ، عملکرد بیولو ژیک ، شاخص برداشت ، تعداد سنبله در واحد سطح ، وزن هزاردانه و ارتفاع بوته داشت . بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب مربوط به تاریخ های کاشت ١٥ آبان و ٥ آذر با میانگین های ٨٠٠٨ و ٧٤٥٩ کیلوگرم در هکتار بودبیشترین تعداد سنبله در مترمربع ( ٣٨١ ) و وزن هزار دانه (43/8) به تاریخ کاشت ١٥ آبان و کمترین آن ها به ترتیب ٣٣١ سنبله و 35/8 گرم به تاریخ کاشت ٥ آذر اختصاص داشت . بیشترین عملکرد دانه و عملکرد بیولو ژیک مربوط به میزان بذر ٥٠٠ بوته در مترمربع با میانگین های به ترتیب ٧٤٥٩ و ٢١٣١٠ کیلوگرم در هکتار و کمترین آن ها مربوط به میزان بذر ٣٠٠ بوته در مترمربع با میانگین های به ترتیب ٦٨١٥ و ١٩٤٧٠ کیلوگرم در هکتار بود . بیشترین و کمترین شاخص برداشت به ترتیب مربوط به میزان بذر ٣٠٠ بوته در مترمربع با میانگین ٣٧ درصد و ٥٠٠ بوته در مترمربع با میانگین ٣٢ درصد بود . اثر متقابل تاریخ کاشت× تراکم در هیچکدام از صفات مورد مطالعه معنی دار نبود . با توجه به نتایج به دست آمده بهترین تاریخ کاشت برای رقم چمران در منطقه خرم آباد ١٥ آبان ماه و بهترین تراکم کاشت (میزان بذر) ٥٠٠ بوته در مترمربع تشخیص داده شد.

تاریخ کاشت، تراکم بوته، گندم، کولتیوار