محمد رستگاری - کارشناس ارشد زراعت
فرخ درویش - استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات,
محمد زمانیان - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
محمد جواد میر هادی - استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

به منظور بررسی و انتخاب بهترین روش کاشت ، تاریخ کاشت و میزان بذر در شبدر ایرانی آزمایشی در سال ۱۳۸۱ به صورت اسپلیت ‐ فاکتوریل در سه تکرار که در مجموع ٨١ تیمار را شامل بود در مزرعه پژوهشی ٤٠٠ هکتاری موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انجام گردید . در این آزمایش روش کاشت فاکتور اصلی و در سه سطح ، کاشت به صورت جوی و پشته ، کاشت به صورت ردیفی در کرت (نواری) و: کاشت به صورت کرتی (سنتی) انتخاب شدند . همچنین سه تاریخ کاشت که عبارت بودند از: ١٥ شهریور، ٣١ شهریور و ١٥ مهرماه،به عنوان عامل فرعی مد نظر قرار گرفته شدند. همچنین سه میزان بذر که عبارت بودند از ١٠ کیلوگرم در هکتار ، ١٥ کیلوگرم در هکتار و ٢٠ کیلوگرم در هکتار، به عنوان عامل فرعی فرعی انتخاب شدند . نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین نشان داد که بین روش های کاشت، تاریخ های کاشت و میزان ها ی بذر از لحاظ عملکرد کمی و کیفی و صفات مورفولو ژیک اختلاف معنی داری وجود دارد به طوری که در بین روش های کاشت، روش کاشت کرتی (سنتی) با تولید علوفه تر بیش از ١١٢ تن در هکتار بیشترین عملکرد را داشت . از نظر تولید علوفه خشک نیز این روش کاشت با مجموع بیش از 11/5 تن در هکتار بالاترین تولید را داشته است . در بین صفات کیفی نسبت وزن برگ به ساقه مورد بررسی قرار گرفت که بهترین روش کاشت باز هم روش کاشت کرتی با نسبت وزن برگ به ساقه 0/6232 بود . بررسی تاریخ های کاشت نشان داد که تاریخ کاشت ۱۵ شهریور با تولید بیش از ۱۱۲ تن علوفه تر در هکتار بهترین زمان کاشت محسوب می شود ولی بیشترین نسبت وزن برگ به ساقه مربوط به تاریخ کاشت ۱۵ مهرماه به میزان 0/6407 بود. در بین میزان ها ی بذر نیز میزان بذر ۱۰ کیلوگرم در هکتار با تولید بیش از 93/8 تن در هکتار بیشترین علوفه تر را تولید نمود ولی از لحاظ تولید علوفه خشک تفاوت معنی داری بین میزان ها ی بذر مشاهده نگردید.

شبدر ایرانی ، روش کاشت، تاریخ کاشت، میزان بذ ر، علوفه تر ، علوفه خشک