علی اصغری - مربیان دانشگاه محقق اردبیلی، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات
علی اکبر شکوهیان - مربیان دانشگاه محقق اردبیلی، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات

زعفران (Crocus sativus L.) محصول ادویه ای،داروئی و صادراتی با ارزشی است که بدون انجام فرآیند خاصی قابل مصرف می باشد.در زمان های مختلف شهرت و مرغوبیت جهانی این محصول به منشا و خاستگاه آن ایران ، تعلق داشته است . این گیاه در مناطق محدودی از کشور کشت و کار می شود و بررسی سازگاری آن به شرایط اقلیمی جدید در کشور،موجب گسترش حوزه کشت و افزایش محصول و صادرات آن می شود. به همین منظور سه اکوتیپ مختلف از سه منطقه مهم کشت زعفران در استان خراسان شامل منطقه تربت حیدریه، کاشمر و قاینات تهیه و در سه منطقه مختلف در استان اردبیل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار بطور یکنواخت کشت شدند.به مدت چهار سال صفات تعداد گل در هر متر مربع، وزن خشک کلاله ها در هر مترمربع برحسب گرم و عملکرد در هکتار بر حسب کیلوگرم یادداشت شد.تجزیه واریانس برای هر صفت در هر منطقه به صورت اسپلیت پلات در زمان ،تجزیه واریانس مرکب برای سه منطقه و تجزیه پایداری برای اکوتیپ های مورد مطالعه انجام شد.نتایج حاصل نشان داد که سه اکوتیپ از نظر عملکرد با هم اختلاف معنی دار دارند و عملکرد اکوتیپ ها در سال ها و مناطق مختلف متفاوت است (اثر متقابل اکوتیپ × محیط). عملکرد کوتیپ کاشمر (4/95 کیلوگرم در هکتار) با عملکرد دو اکوتیپ دیگر اختلاف معنی دار داشت.ضریب تغییرات محیطی اکوتیپ کاشمر نیز از دو اکوتیپ دیگر بیشتر بود ولی اختلاف بین اکوتیپ ها از این نظر قابل توجه نبود.

تجزیه پایداری، تجزیه مرکب، زعفران، سازگاری