ارزیابی مورفولوژیکی ارقام بومی انار با تکیه بر صفات کمی و کیفی، مطالعه موردی کلکسیون تحقیقاتی انار یزد.

مواد ژنت کیی گیاهی به عنوان منبعی از ژنهای سودمند برای گسترشسازگاری ژنت کیی در برابر تغ یییرات محیطی ذخایری ارزشمند به شمارمیروند. در نتیجه بهره برداری، حفاظت و ارزیابی این منابع از اهمیتویژهای برخوردار میباشد. از آنجا که ایران مرکز پیدایش و تنوع انارمحسوب میشود و با توجه تنوع زیاد در میان ارقام محلی مورد کشت کاردر کشور مطالعه حاضر با هدف ارزیابی صفات کمی و یکفی 30 رقم برترکلکسیون انار یزد، بهعنوان کیی از غنی ترین کلکسیونهای کشور انجامگردید. بدین منظور 49 صفت کمّی و یکفی درخت، میوه و برگ انارارزیابی شد. نتایج حاصل از تجزیه همبستگی ساده وجود همبستگیهایمثبت ومنفی معنی دار را بین صفات مهم نشان داد. نتایج تحلیل عاملیبا معنی دار در نظر گرفتن ضرایب عاملی بالای 7/ 0 برای هر صفت، درمجموع 13 عامل اصلی که 80 / 81 درصد کل واریانس را تبین مینمود، نشان داد. صفات مربوط به شکل ظاهری میوه، خصوصیات کمّی برگ واسیدیته از اجزای اصلی تش یکل دهندهی عامل اول و دوم بودند که دراین بین بیشترین نقش را در تبین واریانس کل، صفات مربوط به عاملاول با 62 / 13 درصد دارا بود. تجزیه کلاستر با در نظر گرفتن تمام صفاتانجام شد. رقمهای محلی در فاصلهی اقلیدسی 13 به هشت گروه اصلیتقسیم شدند. خصوصیات ظاهری میوه و صفات کمی برگ، همینطورمیزان سفتی دانه و اسیدیته در جدا شدن کلاسترها نقش عمدهایداشتند. در میان این هشت گروه، گروه دوم که شامل دو رقم شهواردانه سفید و هنجی اصفهان بود با دارا بودن صفاتی چون آریلهای آبدار،خاردهی نرک اندک، بالاترین قدرت رشد و میزان باردهی و نیز کمترینوزن پوست میوه، نسبت به سایر ارقام شاخصترین صفات اصلاحی رابه خود اختصاص دادند که آنها را به منظور استفاده در برنامههای آتیبهنژادی به عنوان ارقام منتخب معرفی مینماید.

کلیدواژه ها:

ارزیابی صفات کمی و کیفی ، تحلیل عاملی ، تجزیه کلاستر