سعیده محتشم امیری - کارشناس ارشد معماری، دانشجوی دکترای شهرسازی

توجه به ویژگیهای کالبدی شهرها همواره از مهمترین موضوعات تحقیق در حوزهی شهرسازی و برنامهریزی شهری بوده است. نظریات اندیشمندان در خصوص کالبد شهر متمرکز بر متفکران غربی بوده و متأسفانه سهم متفکرین مسلمان دراین حیطه بسیار اندک است. با توجه به این مهم و ضرورت دست یافتن به مؤلفههای الگوی شهر اسلامی، نیاز به مطالعهی آثار حکمای مسلمان بیش از پیش در دنیای معاصر احساس میگردد. دانشمند مسلمان؛ ابن خلدون؛ در اثربه تفصیل بحث و بررسیهایی در خصوص مباحث شهر و شهرنشینی داشته است، در این « المقدمه » بینظیر خود، کتاب راستا و در پاسخ به این سئوال که آیا ابن خلدون در این اثر ارزشمند، در خصوص کالبد شهر و ویژگیهای مطلوب آن نیزسخن به میان آورده یا خیر، این پژوهش که از نوع بنیادی تبیینی، توصیفی است، انجام پذیرفته است. با بررسی ومطالعهی کتاب مقدمه این نتیجه حاصل شد که علاوه بر مباحث رفتاری، اقتصادی، اجتماعی و دیگر مسائل شهری،ابن خلدون به ویژگیهای کالبدی و محیطی شهر نیز اشاراتی داشته است. صفات کالبدی شهر مطلوب از دیدگاه ابن خلدون به اجمال در این پژوهش گردآوری و مطرح شده است

ابن خلدون، متفکر مسلمان، کالبد شهر، شهر مطلوب