جابر دانش - دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس

در تحلیل آراء و اندیشههای جاری در حیطه مباحث معماری و شهرسازی اسلامی زمینههای مختلفی قابل یافت است که یکی از آنها نسباندیشی و تبارشناسی مفاهیم جاری در این حوزه است که از لابلای تعابیر آن، برخی مبادی و ملاحظاتدینی، معرفتی، اجتماعی و احیانا سیاسی در اختیار خواهد گرفت. این پژوهش با هدف تبیین ریشههای ایده و اندیشه شهر اسلامی، به نسبشناسی آن پرداخته و با احصاء رویکردهایغربی (آمریکایی و اروپایی) و رویکرد عربی، به ابعاد سازمانی (سیاسی- اجتماعی)، ریختشناختی و فقهی آنها میپردازد و وجوه افتراق و منافع هر یک را مورد اشاره قرار میدهد. بدین سیاق، این مقاله با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با تکیه برمنابع اولیه و مکتوب، تبارشناسی ایده شهر اسلامی را ارائه نموده و در نهایت با پذیرش برخی وجوه مثبت و نتایج کاربردی دیدگاههای مذکور، به منش سادهسازی، جزءنگر و تقلیلگرایانه آنها در فروکاهش تجلیات شهرهای اسلامی به برخی ابعاد کالبدی، اجتماعی و فقهی اشاره نموده، رهیافت جامعنگر و کلگرا را مورد تاکید قرار داده است

تبارشناسی، شهر اسلامی، رویکرد آمریکایی، رویکرد اروپایی، رویکرد عربی