کاظم افرادی - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

آرمان خواهی در زندگی انسان به گونههای مختلف تبلور یافته و اندیشمندان هر عصری آن را در قالب اتوپیایا مدینه فاضله مطرح کردهاند. نویسنده یا طراح آرمانشهر که از اوضاع جامعه خویش یا از اوضاع حاکم بر جهان ناخرسند است و شرایط عینی را باتصورات ذهنی خویش ناساز مییابد، میکوشد با طرحی آرمانی وضع موجود را نفی کند. در این میان اسلام، به سبب رویکرد توحیدنگر، صفات مشخصی را برای آرمانشهر مطلوب خود خواهان است. پژوهش حاضر با بررسی افکار آرمانشهرگرایان مسلمان معاصر از جمله محمدعبده، جلال آل احمد، دکتر شریعتی، علامه طباطبایی، شهید بهشتی و آیت ا... جوادی آملی، به وسیله روشتوصیفی- تحلیلی نشان می دهد، در قرون اخیر به دلیل غلبه زندگی مدرن و هجوم کشورهای استعمارگر بر کشورهای اسلامی، افزایش مشکلات اجتماعی، بی هویتی و ... آرمانگرایان آرمانشهر خود را ابتدا در گرو جدایی از وضع موجود و رجوع به اصل در نظر میگیرند. شهر آرمانی آنان، کالبد و شکل ثابتی ندارد و بیشتر ابعاد ذهنی شهر آرمانی را ارائه می کنند. آنان اصول را مدنظر قرارمی دهند، اصولی که بعدا کالبد با توجه به آن و منطبق با شرایط زمانی، تاریخی، اجتماعی و فرهنگی بوجود خواهدآمد

آرمانشهر، اسلام، آرمانشهرگرایان مسلمان معاصر