سارا موسوی - گروه سلولی و مولکولی پژوهشکده فناوری زیستی دانشگاه فردوسی مشهد
علی اکبر حداد مشهد ریزه - گروه زیست شناسی دانشکده علوم دانشگاه فردوسی مشهد
احمدرضا بهرامی - گروه سلولی و مولکولی پژوهشکده فناوری زیستی دانشگاه فردوسی مشهد
علیرضا زمردی پور - گروه زیست شناسی دانشکده علوم دانشگاه فردوسی مشهد

تنظیم بیان ژن در سطوح مختلف، توسط مجموعه عناصری تنظیمی سیس و ترانس ،بویژه در نواحی غیر کدگذار یک ژن صورت می پذیرد. در این رابطه،موتیف های اتصال به فاکتورهای رونویسی (TFBs) و میکرو RNA ها ، توالی های تنظیمی توانمند با نقش های متعدد هستند، که به ترتیب به صورتسیس و ترانس و به طور معمول با عملکرد متضاد فعالیت می کنند. لذا با هدف آشکار سازی فراوانی ،نحوه پراکنش و نقش احتمالی توالی های فوق در طولنواحی غیر کد گذار، بویژه اینترون های ژن فاکتور 8 آنالیزهای بیوانفورماتیکی انجام ش د. نتایج حاصل از آنالیزها، منجربه آشکار سازی 2852 موتیف و13604 توالی با نقش احتمالی TFBs و میکرو RNA در طول هر 2 رشته از نواحی غیر کد گذار این ژن شد. در یک نگاه کلی، فراوانی موتیف ها و توالیهای آشکار شده رابطه خطی با طول توالی های غیر کد گذار نشان داد، با این وجود نوع این توالی ها، تراکم و الگوی پراکنش آنها در طول هر ناحیه نتایجمعناداری را نشان داد. برخلاف انتظار، با توجه به فراوانی توالی های تکرای در طول نواحی غیر کد گذار این ژن، اکثر موتیف های اتصال به فاکتورهایرونویسی در توالی های غیر تکراری و با فاصله معنا داری از نواحی اسپلایسنگ توالی های اینترون ها استقرار یافته اند که می تواند دلیلی بر نقش تنظیمیآنها در بیان ژن فاکتور 8 باشد. از سویی دیگر، تنها 7/2 درصد از توالی های شبه میکرو RNA بویژه آنهایی که متعلق به خانواده هایMmu ،Hsa و Bta می باشند دارای الگوی پراکنش و همولوژی معنی داری در طول این ژن بودند که به موجب آن اهداف آنها در طول ژنوم انسان، مبتنی بر آزمون بلاست، ونیز نقش احتمالی آنها در تنظیم بیان ژن فاکتور 8 مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس داده های حاصل از این تحقیق، توالی های تنظیمی مستقر در طولنواحی غیر کد گذار ژن فاکتور 8 پراکنش هدفمند داشته که می توانند نقش تنظیمی سیس و ترانس ایفاء کنند، از سویی دیگر این نتایج ابزاری مناسب درارتباط با مطالعات تنظیمی بیان ژن فاکتور 8 را می تواند فراهم آورد.

تنظیم بیان ژن، توالی های غیر کد گذار، موتیف های اتصال به فاکتورهای رونویسی، میکرو RNA