شیما ملکشاهی - دانشجو کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام، دانشکده کشاورزی، ایلام
رویا اشراقی سامانی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام، دانشکده کشاورزی، ایلام
علیرضا پورسعید - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی- پردیس علوم و تحقیقات ایلام دانشگاه آزاد اسلامی پردیس علوم و تحقیقات ایلام

گردشگری روستایی شکلی از فعالیت اقتصادی است که پیرامون شهرها و نقاط دارای شکل و بافت روستایی، انجام می گیرد و در بردارنده آثار مثبت و منفی برای روستا، انسان و طبیعت میباشد(بختیاری و شریعتی 1390) مهمترین هدف توسعه گردشگری، توسعه اجتماعی و اقتصادی مناطق گردشگری است که میتواند نقش عمدهای در توانمندسازی مردم محلی و تنوع بخشی به رشد اقتصادی و نیز خلق فرصتهای شغلی جدید ایفاء نماید(شریف زاده و مرادنژادی 1381 ) برنامه توسعه روستایی جزئی از برنامههای توسعه هر کشور به حساب میرود. این برنامهها توسط دولت و کارگزاران آن در مناطق روستایی اجرا میشود. این امر در میان کشورهای در حال توسعه، که دولت نقش اساسی در تلاش برای تجدید ساختمان جامعه به منظور هماهنگی با اهداف سیاسی و اقتصادی خاص به عهده دارد، اهمیت بیشتری مییابد(پاپلی یزدی 1381) افتهای روستایی به دلیل پیوندهای گسترده با بسترهای طبیعی و تاریخی دارای ارزشهای تاریخی، فرهنگی، طبیعی و معمارانه میباشند ضمن اینکه به عنوان جزئی از میراث زنده بشری و سرمایه ملی و هویت تاریخی- فرهنگی سرزمین، حفظ و نگهداری از آنها دارای اهمیت قابل توجهی است، توسعه گردشگری در روستاها به معنی بالفعل کردن ارزشها و جاذبههای معماری بافت روستا و معرفی آن به عنوان مقصد گردشگری است، در این صورت تامین خدمات، امکانات و ایجاد و توسعه زیرساختهای لازم برای بازدید و اقامت گردشگران امری ضروری است و از این رو بهرهبرداری از پتانسیلهای گردشگری روستاها در جهت جذب گردشگر و توسعه آنها، نیازمند برنامهریزی صحیح میباشد(حناچی و کوششگران، 1390) تا کنون صنعت جهانگردی بیش از صد میلیون فرصت شغلی مستقیم ایجاد کرده و مبنای تحولات شگرف اقتصادی-اجتماعی در سراسر جهان قرار گرفته است از این رو با توجه به ویژگی بارز گردشگری روستایی به مثابه یکی از مردمیترین اشکال گردشگری روستایی، میتوان انتظار داشت که این صنعت از یک سو، به رشد اقتصادی و تنوع فعالیتهای روستایی و از سوی دیگر، با جذب مازاد نیروی انسانی، به ایجاد اشتغال و درآمدزایی برای ساکنان روستاها کمک کند و بدین ترتیب، فرصتی برای توسعه همهجانبه قلمداد شود (سقایی، 1382 ) گردشگری راهبردی برای توسعه همه جانبه نواحی روستایی است، توسعه روستایی طیف وسیعی از فعالیتهای گوناگون و بسیج انسانی را شامل میشود که مردم را به ایستادن روی پای خود و از میان برداشتن ناتوانیهای ساختاری موجود قادر میسازد، ناتوانیهای مزبور باعث میشود که مردم در شرایط نامساعد زندگی کنند(بهرامی 1383 ) صنعت گردشگری نیازمند اقداماتی از قبیل سرمایهگذاری و فراهم آوردن امکانات اقامتی، رفاهی، احداث تاسیسات زیربنایی و نیز کارفرمایان، عوامل و کارگزارانی است که از راه و روشهای درست و نوین توسعه این صنعت شاخت و آگاهی کافی داشته باشند. توسعه مستلزم دگرگونیهای ویژهای است که باید در وضع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بوجود آید و هرگونه عواملی که در پیشبرد توسعه دخیل میباشند تنها تحت شرایط خاصی موثر خواهند شد. یکی از مهمترین عوامل پیشبرد توسعه منابع انسانی است زیرا عواملی که برای دگرگونی اقتصادی-اجتماعی لازم است از نیروی انسانی سرچشمه میگیرند. صنعت جهانگردی نیز از این قائده مستثنی نبوده و علاوه بر شرایط اجتماعی-اقتصادی لازم نیازمند مدیریت صحیح کارگزارانی است که راهبردها و استراتژیهای مناسب توسعه این صنعت آگاهی کامل داشته باشند(کلانتری 1382 )

گردشگری روستای، فعالیت اقتصادی، بافت روستایی، آثار مثبت و منفی، توسعه اقتصادی