فتانه محمودی - استادیار گروه صنایع دستی دانشگاه مازندران

تجلی داستانهای ادبی در نقاشی ایرانی از دیرباز، کاملاً مشهود است. ادبیات فارسی و هنر ایرانی همیشه دارای پیوند درونی و همخوانی ذاتی بودهاند. شمار بسیاری از نقاشی های ایرانی در واقع تصویر سازی های نسخ خطی هستند، و نقاشان ایرانی را در وهله نخست می بایست کتاب آرایانیچیره دست به شمار آورد. تصاویر نقاشی در دوره قاجار، شامل داستان های عامیانه حماسی و پهلوانی ، برخی قصه های عاشقانه و گروهی دیگر از افسانه های دیوان وجادوان و عفریتان و دسته ای از افسانه های دینی یا مذهبی، قصه پیامبران و اولیای دین، معجزات، قصص قرآن کریم و شرح و تفسیر آن، شرحعجایب مخلوقات و موجودات روی زمین، قصه هایی که قهرمانان آن جانوران اند، نوادر حکایات و سیر و سرگذشت ها، داستان هایی مربوط بهجوان مردی یا قصه های عیاران و طراران و دزدان و کیسه بران و نظایر آن هاست. هدف این مقاله، بررسی تآثیر متون ادبی و تصاویر کتب چاپ سنگی در نقاشی های تکایا و بناهای مذهبی مازندران در دوره قاجار است . نقوش تزیینی این بناها که بیشتر در دوره قاجار ساخته و مصور شده اند، برگرفته از کتب چاپ سنگی این دوره است. متون ادبی شامل: شاهنامه فردوس، قصص الانبیاء ، خمسه نظامی، عجایب المخلوقات قزوینی و داستان های عامیانه مانند قصه حسین کرد شبستری می باشند.

ادبیات فارسی، چاپ سنگی، نقاشی دیواری، تکایا و سقانفارهای مازندران