مرضیه صداقت - داانشجوی کارشناسی ارشد منابع آب، دانشگاه شهید باهنر کرمان
بهروز عرب زاده - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات برنج کشور- معاونت مازندران (امل)
عباس رضایی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه شهید باهنر کرمان
نسرین سیاری - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه شهید باهنر کرمان

یکی از مشکلات اصلی در کشت و تولید برنج کمبود منابع آب است. بنابراین فناوری نوین آبیاری به عنوان یک راه حل کلیدی در افزایش تولید و توسعه کشاورزی پایدار باید مورد توجه قرار گیرد. به همین منظور آزمایشی در مؤسسه تحقیقات برنج کشور- معاونت مازندران (آمل) در سال 1392 به منظور ارزیابی رژیم های مختلف کم آبیاری از نظر عملکرد شلتوک و اجزای عملکرد به اجرا درآمد. این پژوهش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی شامل پنج تیمار در 3 تکرار به اجرا درآمد. رژیم های مختلف آبیاری شامل (T(1 (آبیاری دائم در کل دوره رشد)، (T(2 (آبیاری دو روز پس از ناپدید شدن آب از سطح خاک)، (T(3 (آبیاری چهار روز پس از ناپدید شدن آب از سطح خاک)، (T(4 (آبیاری پنج روز پس از ناپدید شدن آب از سطح خاک)، (T(5 (اشباع دائم خاک در کل دوره رشد) می باشند. براساس نتایج بدست آمده، رژیم های مختلف آبیاری از نظر عملکرد، تعداد دانه پروپوک، طول خوشه تفاوت معنی داری داشتند ولی از نظر وزن هزار دانه تفاوت معنی داری مشاهده نشد. تیمار (T(1 بیشترین عملکرد و آب مصرفی را به خود اختصاص داد ولی تیمار (T(5 سبب 33% (2650 متر مکعب در هکتار) صرفه جویی در آب نسبت به تیمار (T(1 شد در حالی که تفاوت معنی داری در مقدار عملکرد دو تیمار مشاهده نشد. سایر رژیم های آبیاری سبب تنش در گیاه برنج و کاهش عملکرد شد به طوری که هر کدام از رزیم های کم آبیاری (T(3), T(2 و (T(4 نسبت به رژیم (T(1 به ترتیب 6، 19 و 28 درصد کاهش عملکرد داشتند.

برنج، کم آبیاری، عملکرد شلتوک، تنش آبی، کشاورزی پایدار