محمدرضا مهدیخانی - دانشجوی کارشناسی ارشد بیماری شناسی گیاهی دانشگاه بوعلی سینا همدان

در این مطالعه گونه های بیماریزای F. graminearum Fusarium oxysporum, و F. culmorum برای مشاهده میزان تغییرات مورفولوژیک در آزمایشگاه و افزایش جمعیت و فعالیت عوامل بیماریزا و ازدیاد مقدار مایکوتوکسین در شرایط رطوبتی و دمایی متغیر (15-10 و 20-15، 25-20 و 30-25 درجه سانتیگراد) در گلخانه به کار گرفته شدند تا میزان تغییرات اقلیمی روی این قارچهای بیماریزا مشخص شود. نتایج نشان داد که هر سه گونه در دماهای مختلف با شرایط نوری یکسان تفاوتهای زیادی را از نظر رنگ کلونی، میزان تولید اسپور، مقدار تولید هیف و میزان تولید توکسین نسبت به حالتهای دیگر دمایی نشان دادند. در گلخانه هم هر سه گونه یعنی F. graminearum, Fusarium oxysporum و F. culmorum با جمعیت معینی (2000cfu در یک گرم خاک) از اینوکولوم به خاک گلدانهای آزمایشی افزوده شدند. واکنش این گونه ها در خاک پاستوریزه شده گلدانهایی که در آنها گونه هایی از جنس . Lolium sp (چمن) کاشته شده بود، مورد بررسی قرار گرفت که جمعیت F. graminearum در حرارت نسبتاً پائین (15-10 درجه سانتیگراد) افزایش نشان داد، در صورتی که این گونه د ر شرایط حرارتی گرم (30-25 درجه سانتیگراد) دچار کاهش شدید جمعیتی شد. جمعیت گونه ی F. culmorum در دماهای پائین روند صعودی داشته، ولی در شرایطی که گرمای بیشتری لحاظ می شد سیر نیزولی یافت. Fusarium oxysporum که یک گونه ی همه جازی می باشد، در همه ی شرایط اعمال شده فعالیت مناسبی داشت، گرچه جمعیت این گونه در شرایط معتدل (25-20 درجه سانتیگراد) با افزایش بیشتری همراه بود. همچنین مقدار تولید توکسین برای هر یک از گونه ها در شرایط بهینه دمایی برای رشد مقدار بیشتری را نشان می دهد. ک نترل غیر شیمیایی مطابق با اصول کشاورزی پایدار با پیش آگاهی بر اساس مقدار رطوبت و دما قبل و بعد از گلدهی، تناوب، زودکاشت، شخم عمیق و تمیز کردن مزرعه از بقایای گیاهی آلوده قابل انجام است.

دما، رطوبت، فوزاریوم، کنترل غیرشیمیایی، کنترل پایدار