سیدمیثاق مشهوی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی،گروه عمران، زنجان
زهرا مردانی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی،گروه عمران، زنجان

فاکتورهای زیادی از قبیل خصوصیات لایهها، تکنیک حفاری، عمق تونل زیرزمینی، فاصلهی افقی بین تونل و ساختمانهای اطراف، شرایط آب زیرزمینی، قطر و عمق تونل و روش نگهداری و حفر تونل، نشست زمین را هنگام حفاری تونلهای زیرزمینی تحت تأثیر قرار میدهد.در این مقاله با استفاده از روش عددی اجزاء محدود و با استفاده از نرم افزارPlaxis 3D Tunnelو درنظر گرفتن مدل رفتاری غیرخطی موهر- کولمب خاک، به بررسی عددی وضعیت نشست سطح زمینبر اثر تغییرتراز آب زیرزمینیدرحین حفاری تونل متروپرداخته شده است. در ساخت تونل از روش تونل سازی جدید اتریشیNATM)استفاده شده است. برای لحاظ کردن تغییر شکل های زمین قبل از نصب لاینینگ تا زمانی که شاتکریت به مقاومت نهایی خود برسد از روش مدول الاستیسیته فرضیHypothetical Modulus Of Elasticity)استفاده شده است.مشاهده گردید زمانی که سطح آب زیر زمینی در سطح زمین قرار میگیرد کم ترین نشست در سطح ایجاد میگردد. کاهش سطح آب زیر زمینی تا تاج تونل باعثافزایش نشستها میگردد. با ادامه کاهش آب تا میانه تونل، سپس کف تونل نشستهای به وجود آمده در سطح زمین کاهش می- یابد. سپس با کاهش تراز آب نشست سطحی افزایش مییابد. این روند افزایش تا جایی ادامه مییابد که با رسیدن سطح آب بهعمق 30 - متری سطح زمین و حدود 10 - متری کف تونل نشستها تقریباً با نشستهای به وجود آمده در حالت خشک برابر می- شود.

مدل موهر–کولمب، نشست سطح زمین، تراز آب زیر زمینی، مدول الاستیسیته فرضی، نرم افزارPlaxis 3D Tunnel