امیرحسین صادقپور - کارشناس ارشد مهندسی(خاک وپی)- گروه سد و نیروگاه-مهندسین مشاور قدس نیرو

در این تحقیق رفتار و خصوصیات مصالح درشت دانه به عنوان مصالح پوسته سدهای خاکی و سنگریزه ای تحت بارهای استاتیکی مورد بررسی قرار گرفته است. این بررسی بر اساس نتایج آزمایشهای سه محوری قطر بزرگ بر روی مصالح پوسته پنج سد خاکی و سنگریزه ای در دست مطالعه و احداث در کشور انجام شده است. بر اساس نتایج بدست آمده در این تحقیق گسیختگی در توده مصالح سنگریزه ای در مقایسه با مصالح رودخانه ای (درشرایط یکسان) در تغییر شکلهای بزرگتری اتفاق می افتد. این ویزگی یکی از نکات مثبت خاکریزهای ساخته شده از مصالح سنگریزه ای به ویژه برای منتطق زلزله خیز است. ظرفیت باربری توده در مصالح رودخانه ای به شکل دانه ها و به مقدار زیادتری به دانه بندی مصالح وابسته بوده ودر حالی که در مصالح سنگریزه ای علاوه بر اثر دانه بندی، مقاومت و سختی سنگدانه ها تعیین کننده ظرفیت باربری و شکل پذیری توده مصالح می باشد. همچنین ظرفیت باربری توده مصالح سنگریزه ای سخت و مقاوم نسبت به مصالح نرم و کم مقاومت بیشتر بوده و شکل پذیری آن کمتر است. خرد شدن سنگدانه ها در اثر تنش های کار در مصالح سنگریزه ای تاثیر قابل توجهی بر رفتار این مصالح دارد. شکست ذرات در مصالح سنگریزه ای نرم و با مقاومت کمف به مقدار زیادتری روی می دهد و باعث کاهش ظرفیت باربری و زاویه اصطکاک داخلی مصالح شده و از طرف دیگر موجب افزایش شکل پذیری و ایجاد تعییرشکل های بزرگتر به هنگام گسیختگی می گردد. بر اساس نتایج بدست آمده در این تحقیق به علت ارتباط نتایج آزمایش سایش لوس آنجلس با مقاومت و سختی دانه ها، برآورد اولیه خصوصیات رفتاری مصالح سنگریزه ای از روی نتایج آزمون ساده لوس آنجلس امکان پذیر است با افزایش مقاومت سایشی سنگدانه ها در آزمون لوس آنجلس ظرفیت باربری توده مصالح سنگریزه ای افزایش یافته و شکل پذیری آن کاهش می یابد.