هادی نویدقشلاق - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه علوم و تحقیقات آذربایجان شرقی
محمدباقر کبیرصابر - استادیار دانشگاه شهید بهشتی تهران

مساجد محل تقاطع هنر و افکار اسلامی هستند و از لحاظ زیبا شناسی هستند و دارای اهمیت بسیار هستند. مسجد در طی دوران های گذشته تا به امروز اصلی ترین پایگاه مسلمانان به شمار می رود همیشه از جانب حاکمان، هنرمندان و مردم مورد توجه و عنایت خاصی بودند و شاهد این گفته آثار وشاهکار های مساجدی که در تمام سرزمین اسلام وجود دارند. معماران مسلمان با پشتوانه و تفکرات اسلامی آثار منحصر به فردی را خلق کرده اند ویکی از آثار قابل توجه آنها مسجد کبود تبریز است که در دوران های مختلف تاریخی و تا به امروز مورد توجه قرار گرفته است و از لحاظ آریه هایم عماری اسلامی بسیار غنی است. مسجد کبود یکی از نمونه های با شکوه معماران مسلمان در خلق شاهکار های معماری اسلامی است اما همه این زیبایی در زبر دستی هنر کاشی کاری یا گچ بری خلاصه نمی شود ؛ بلکه در نهان خود نشانگر فلسفه و تفکر آن معماران است که زیبایی را با چه مفهومیشناخته و به کاربرده اند. علامه جعفری یکی از از علمای بر جسته دنیای اسلام در کتاب خود)هنر و زیبایی از دیدگاه اسلام( به بررسی و نقد تعریف های مختلف هنر، هنرمند و زیبایی می پردازد. ایشان در این کتاب به آیات قرآن کریم و رویات معتبر و همچنین دیدگاه های فیلسوفان و عرفا نیز اشاره میکن و به تفسیر و ارایهنظرات درباره آنها می پردازد و در آخر به تعریفی اسلامی از هنر و زیبایی می رسد. علامه جعفری در مورد زیبایی شناسی اسلامی؛ زیبایی را امری معقول تعریف می کند. علامه بحث حیات معقول را مطرح می کند؛ اسلام یک مکتب انسانی است و حیات معقول را هدف و ایده آل اعلای زندگی می داند و آنچه را مطرح می کند هنر برای انسان در حیات معقول است و زیبای را این گونه تعریف می کنند نمودی است نگارین و شفاف که به روی کمال کشیدهاست. در این پژوهش؛ ابتدا نظرات و تعاریف علامه محمد تقی جعفری در مورد هنر و زیبایی بیان خواهد شد؛ سپس مسجد کبود تبریز از لحاظ آرایه های زیبایی شناختی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در آخر مسجد کبود تبریز از نکته نظر مفاهیم و تعاریف بیان شده توسط علامه جعفری در مورد زیبایی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

زیبایی، آرای علامه جعفری، مسجد کبود تبریز