فرزانه خدادای - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی دانشگاه تربیت مدرس
محمدصادق ثابت - استادیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی دانشگاه تربیت مدرس

فسفر به عنوان یکی از عناصر پرمصرف در گیاهان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. محققان تلاش فراوانی جهت بهبود کارایی جذب این عنصر غذایی در گیاهان انجام داده اند. یکی از راه کارهای گیاه به منظور افزایش دسترسی به فسفر ترشح اسید فسفاتازها به رایزوسفر و آزادسازی فسفر موجود در خاک می باشد. مهم ترین گروه اسید فسفاتازها، اسید فسفاتازهای ارغوانی (Purple Acid Phosphatase) یا همان PAPها می باشند که در گیاهان گوناگون حضور دارند. یکی از اعضای خانواده PAPها، در گیاه آرابیدوپسیس تالیانا ژن AtPAP17 می باشد که در مطالعه حاضر با استفاده از روش اگروباکتریوم (Agrobacterium Infection) به رقم Xanthi گیاه توتون منتقل شده وتغییر بیومس ناشی از انتقال این ژن در گیاهان تراریخت در مقایسه با گیاهان طبیعی (WT) در شرایط فقدان فسفات (-p با غلظت صفر mM فسفر) و فسفات کافی (+p با غلظت mM1.2 فسفر) مورد بررسی قرار گرفت. مقایسات بیانگر افزایش معنی دار (به ترتیب60% و 200%) وزن تر و خشک در گیاهان رشد یافته در محیط کشت واجد فسفات کافی وافزایش 30% تا 60% وزن تر و خشک در گیاهان رشد یافته در محیط کشت فاقد فسفر در گیاهان تراریخت نسبت به گیاهان WT می باشد که این افزایش زیست توده ناشی از حضور ژن AtPAP17 در گیاهان تراریخت می باشد. از طرف دیگر آستانه تحمل به کمبود فسفر در گیاهان تراریخت افزایش یافت به طوری که در شرایط فقدان فسفر علایم تنش کمبود فسفر در گیاهان تراریخت مشاهده نشد در حالیکه این علایم در گیاه WT به وضوح مشاهده مشهود بود.

اسید فسفاتاز ارغوانی، ژن AtPAP17، توتون، گیاه تراریخت بیش بیانی، وزن تر و خشک، تنش کمبود فسفر