منصور جهانتیغ - استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان

هدف از اجرای این پژوهش شناسایی نقش عملیات آبخیزداری در توسعه گردشگری در حوزه آبخیز کوشه تفتان خاش می باشد. برای اجرای این پژوهش وضعیت منابع ابی و پوشش گیاهی منطقه قبل و بعد از انجام عملیات آبخیزداری مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور 30 سرپرست خانوار بطور تصادفی انتخاب و بصورت مصاحبه حضوری و مشاهدات میدانی از مکان سازه ها و همچنین نحوه اثر بخشی آنها از نظر فیزیکی در جذب توریست به منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت. داده های جمع آوری شده با نرم افزار spss18 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تجزیه و تحلیل آماری داده ها نشان می دهد که بین کارهای آبخیزداری در منطقه مورد پژوهش- افزایش آب سطحی- افزایش آب زیرزمینی- افزایش سطح زیر کشت محصولات زراعی- افزایش سطح زیر کشت محصولات باغی- کاهش خسارات زیست محیطی( سیل- خشکسالی- فرسایش) - کاهش درجه حرارت و تقلیل مصرف دستگاه های سرمایشی- افزایش مراجعه به روستا جهت خرید تولیدات کشاورزی و دامی با توجه به جذابیت های کارهای آبخیزداری ، افزایش انگیزه مسافرت به روستا از سوی وابستگان در سطح (0/000) و بین افزایش گردشگری از منطقه ( اردوهای دانش آموزی و بازدید های آموزشی بعنوان الگوبرداری از کارها) (0/001) ارتباط معنی داری وجود دارد. از این رو اجرای عملیات آبخیزداری در بالادست روستای کوشه باعث کنترل سیلاب های مخرب و نفوذ آن در خاک گردیده است. مکانیسم عمل به گونه ای عمل می نماید که این سازه ها از پیوستن رواناب آبراهه ها به یکدیگر ممانعت بعمل می آورد، بنابراین نزولات آسمانی از ابتدای در زمین نفوذ و به تدریج در خروجی حوضه و نقاط پایین دست آن مورد بهره برداری قرار می گیرد. درختان با برخورداری از جاذبه های طبیعی پتانسیل بسیار مساعدی را برای جذب گردشگران فراهم کرده است. با افزایش پوشش گیاهی باعث تلطیف هوا، کاهش درجه حرارت ، تغییر سیمای منطقه از طبیعت خشک، خشن و بی روح به محل مناسب برای تفرج و گردشگری گردیده است.

عملیات آبخیز داری ، توسعه گردشگری، حوزه آبخیز، تفتان خاش