خشایار کاشانی جو - عضوهیئت علمی گروه شهرسازی وعضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحدشهر قدس دکتری شهرسازی
هاجرسادات اعلائی - دانشجوی کارشناسی ارشدطراحی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات زنجان
سپیده بقائی - دانشجوی کارشناسی ارشدطراحی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

به دنبال تغییر و تحولات شهری در دوران اخیر و پیدایش نیازهای جدید، فضاهای زیرسطحی به عنوان یکی از محورهای با اهمیت در شهرسازی مطرح شده اند. فضاهای زیر سطحی مزایای فراوانی از جمله توسعه اقتصادی، حفاظت از محیط زیست و به حداقل رساندن آثار منفی زیست محیطی، ایمنی و امنیت، تقویت شبکه پیاده و افزایش ارتباطات اجتماعی، تامین کاربری های مورد نیاز، استفاده کارا از فضاهای موجود و صرف هجویی در مصرف انرژی دارند و با توجه به اینکه این فضاها با بسیاری از اصول و استراتژی های توسعه پایدار همگام و همسو می باشند، از آنها به عنوان عواملی در جهت پایداری شهرها یاد شده است. با توجه به مطالعات صورت گرفته در ایران و سایر کشورها، فضاهای زیر سطحی اصولا در مناطق مرکزی شهرها، مراکز تجاری، همجواری ایستگاه های مترو، مراکز شلوغ و نقاط مهم ترافیکی طراحی و اجرا شده اند، در نتیجه در شهرهای بزرگ ایران نظیر تهران که با مسائل و مشکلات متعدد از جمله مشکلات زیست محیطی مواجه می باشند، رویکرد استفاده از فضاهای زیرسطحی بویژه در مراکز متراکم شهری می تواند به پایداری این مراکز و شهرهای بزرگ کمک نماید. پژوهش حاضر با تکیه بر مطالعات اسنادی به بررسی مفهوم پایداری پرداخته و ضمن تعریف مفاهیم اولیه و شاخص های توسعه پایدار به معرفی فضاهای زیرسطحی پرداخته و درنهایت، بهره گیری از فضاهای زیرسطحی را در طراحی و بهسازی میدان امام خمینی تهران و در جهت دستیابی به پایداری مطرح کرده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که گسترش فضاهای زیر سطحی را می توان به عنوان راهکاری کلیدی در دستیابی به پایداری در شهرها مورد استفاده قرار داد

فضاهای زیرسطحی ، توسعه پایدارشهری ، میدان امام خمینی ، طراحی پایدار ، مراکزشهری