سمیرا ملحوظ - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، گروه معماری، فارس، ایران
نهال اقتصادی - عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیضا

معماری سنتی ایران ویژگی های منحصر به فردی را دارا است که ضمن توجه به مسایل زیباشناختی و حفظ محیط زیست، نیازهای اقلیمی هر منطقه را نیز برآورده نموده است. حیاط مرکزی، یکی ازدستاوردهای این معماری است که بی شک پاسخ های مناسبی را برایزندگی مادی و معنوی مردمان ایران زمین به دست داده است. این مقاله با روش تحلیل محتوا به بیان نقش حیاط مرکزی در هم سوییمعماری منطقه گرم و خشک شیراز با اهداف پایداری محیطی میپردازد. سپس با رویکرد کمی، از طریق منابع مکتوب، اسناد، نقشه ها، نگرش و مشاهدات عینی، به این پرسش پاسخ می دهد که آیا طراحی ابعاد اجزاء تشکیل دهنده حیاط مرکزی در بناهای مسکونیقاجاریه شهر شیراز، بر اساس استانداردها و تناسبات ویژه ای صورت می گرفته است؟ اولویت در انتخاب نمونه ها با خانه های سه یا چهار طرف ساختی است که دارای یک حیاط مرکزی می باشند.معیارهای بعدی، قدمت، اعتبار، مکان و ارزش معماری می باشد. روش نمونه گیری، احتمالی سیستماتیک است. نتایج نشان می دهد که نسبتحیاط به ساخت در دوره قاجار، بسیار نزدیک به نسبت کنونی بوده است. اما برای اجزاء حیاط مرکزی، نسبت مساحت کاملا دقیق و مشخصی وجود نداشته است.

معماری پایدار، حیاط مرکزی، شیراز، حوض آب، باغچه