فرشته حسین قلی زاده
محمدابراهیم سیاح
علی حسینقلی زاده

در طول تاریخ تکوین تمدنهای بشری ،انسان،همواره با انواع بلایای طبیعی دست به گریبان بوده است .زلزله به عنوان یک پدیده،از جمله بلایای طبیعی بشمارمی رود که در اکثرمنطقه ها وناحیه های جهان بوقوع می پیونددو عوارض اقتصادی واجتماعی پردامنه ای برجوامع تحمیل کرده است.آسیب پذیری سکونتگاهها نسبت به بلایای طبیعی،در نتیجه تمرکزجمعیت وفعالیتهای اقتصادی در نواحی وسیع ومتراکم و بی قاعده ی سکونتگاههای نواحی شهری وروستایی،بطورمداوم افزایش یافته است.دامنه خسارتی که یک سانحه بوجودمی اورد،تنها وابسته به قدرت ویرانگری آن نیست.این میزان برای مثال به وضعیت سازه های زیرساختی که در معرض سانحه قرارمی گیرد نیز وابسته است. بسیاری از کشورهای در حال توسعه که با تمرکز شدیدجمعیت، ،محله های حاشیه نشین وعدم توجه به مکانیابی صحیح شهرها،عدم برنامه ریزی لازم جهت جلوگیری از رشدلجام گسیخته شهرهاو عدم رعایت ابتدایی ترین نکات ایمنی در ساخت وسازهای شهری و... گریبانگیر می باشد،زمینه ایجاد خسارتهای زیاد در زمان وقوع زلزله را فراهم ساخته است.یک سانحه طبیعی می تواندحتی در جایی که تاثیرات اولیه آن چندان جدی نبوده است،به فاجعه بیانجامد. هدف ازاین مقاله و از دیدگاه مدیریت بحران،رهنمودهای کلی جهت کاهش اثرات بلایای طبیعی در نقاط شهری وبرنامه ریزیهای لازم جهت مصون سازی شهرها در برابر این بلایا ارائه میگردد.قرارگیری شهرها در مسیر گسلها ضرورت پیش بینی های لازم برای زمین لرزه های احتمالی احساس می شودومی بایست برنامه ریزان شهری و...به بررسی دقیق علل وعوامل ایجاد این بلایای طبیعی در مناطق شهری بپردازند وراهکارهای لازم را برای کاهش اثرات آن پیش بینی کنند. در این پژوهش روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است وبرای گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای واینترنتی استفاده شده است. مفاهیم موجود در شهرسازی مانند:کاربری اراضی شهری، تاسیسات وزیرساختهای شهری،شبکه ارتباطی شهرو... نفش مهمی در آسیب پذیری شهر در برابر زلزله دارند.انعطاف پذیری در فرم شهر،همجواری وتناسب کاربریها با یکدیگر،توزیع متناسب تراکمهای شهری وداشتن شبکه ارتباطی کارآمد ودارای سلسله مراتب،ساخت تاسیسات زیربنایی وزیرساختهای شهری بصورت مطمئن ومقاوم وقابل ترمیم از جمله عوامل مهم شهرسازی است که می توانند به میزان زیادی اثرات وتبعات ناشی از زلزله را تقلیل دهند.البته ضرورت داشتن آمادگی قبل از زلزله وآگاهی وآموزش به مردم نیز نقش مهمی در کاهش اثرات زلزله دارد.سطوح شهری نیز باید به امکانات مختلف ،اعم از تجهیزات امدادو.. باشد تا اقدامهای لازم جهت کاهش تاثیر هرچه بیشتر زلزله بر پیکره شهر صورت گیرد.

بلایا،سانحه، زمین لرزه، شهر، برنامه ریزی ، مدیریت بحران