زمین شیمی سنگ های آذرین پالئوزوئیک زیرین -میانی البرز شرقی، شمال شاهرود: شاهدی بر تشکیل کافت پالئوتتیس در البرز

توالی سنگی پالئوزوئیک زیرین- میانی در شمال شاهرود دربردارنده رخنمون هایی از سازندهای قلی به سن اردوویسین میانی- بالایی،سلطان میدان به سن اردوویسین بالایی- سیلورین و پادها و خوش ییلاق به سن دونین میباشد. در تمام این واحدهای سنگی، سنگهایآذرین بازیک حضور چشمگیری دارند ولی مهمترین رخداد آنها در مجموعه سلطان میدان است که در برخی مناطق نظیر شمال قلعه نوخرقان ضخامت آن به بیش از 1000 متر می رسد. طیف ترکیب شیمیایی و سنگ شناختی این سنگهای آذرین عمدتاً بازالتی و با ماهیتانتقالی تا آلکالن میباشد .آنالیزهای شیمیایی دقیق نمونه های سنگ کل این سنگها، بیانگر نشأت گرفتن ماگماهای سازنده آنها از ذوببخشی درجه پایین تا متوسط یک ستون گوشتهای درحال صعود گارنت -اسپینل لرزولیتی غنی شده زیرلیتوسفر قارهای در اعماق 100 تا110 کیلومتری و جایگزینی ماگما در توالی های سنگی درحال ته نشست در محیطهای کافتی کششی این زمان است. روندهای موازینمونه ها در نمودارهای تغییرات و بهنجار شده نسبت به گوشته اولیه و کندریت نشان دهنده خاستگاه مشترک این سنگها و نقش ذوببخشی گوشته و تبلور تفریقی ماگمای والد بازالتی در تشکیل آنهاست. در نمودارهای مختلف تمایز محیط زمین ساختی تمام این سنگ هادر محدوده بازالتهای قلیایی مرتبط با کافت درون قارهای قرار می گیرند که با جایگاه جغرافیای دیرین پالئوزوئیک زیرین- میانی البرز(وجود کافت درون قارهای پالئوتتیس توران) در زمان اردوویسین - دونین مطابقت دارد.

کلیدواژه ها:

ژئوشیمی ، پالئوزوئیک زیرین- میانی ، پالئوتتیس ، البرز ، شاهرود