بررسی اثر نا اطمینانی نرخ ارز برسرمایه گذاری ثابت و سرمایه گذاری در انبار

با توجه به اهمیت مطالعه تاثیر نا اطمینانی و بی ثباتی در بازار ارز بر میزان سرمایه گذاری، هدف این مقاله بررسی تاثیر نوسانات نرخ ارز واقعی بر دو متغیر کلیدی و پرنوسان تولید ناخالص داخلی یعنی سرمایه گذاری ثابت و هم چنین سرمایه گذاری در انبار برای اقتصاد ایران می باشد.برای این منظور یک الگوی اقتصاد سنجی طراحی و تاثیر متغیرهای کلیدی مانند تولید ناخالص داخلی، نرخ سود بانکی، مخارج دولت، نرخ ارز واقعی و هم چنین نوسانات نرخ ارز و نوسانات تولید بر رفتار سرمایه گذاری برآورد می شود. بنابراین از رو متغیر تشکیل سرمایه ثابت و تغییر در موجودی انبار به عنوان متغیرهای وابسته استفاده شده است. ابتدا برای محاسبه نوسانات نرخ ارز و نا اطمینانی در تولید از الگوهای مناسب آرچ و گارچ استفاده گردیده است. در مرحله بعد متغیرهای نوسانات در کنار سایر متغیرهای توضیحی وارد مدل شده و الگوهای نهایی تخمین زده شده است. با توجه به وجود داده های با درجات جمعی صفر و یک در الگو از روش خود توضیحی با وقفه های توزیعی برای تحلیل هم جمعی که توسط پسران و شین پیشنهاد شده، برای برآورد مدل ها استفاده گردیده است.نتایج مربوط به برآورد الگوی سرمایه گذاری در مدل نشان می دهد که تولید ناخالص داخلی تاثیر مثبت بر سرمایه گذاری ثابت دارد.هم چنین بر اساس نتایج،ضریب متغیر سود واقعی تسهیلات بانکی به بنگاه ها مثبت و معنا دار است. این نتیجه می تواند تائیدی دیگر بر رابطه مستقیم میان نرخ سود(بهره) بانکی و سرمایه گذاری باشد که توسط مک کینون و شاو مطرح گردیده است. مخارج دولت اثر منفی بر سرمایه گذاری ثابت بنگاه ها دارد. اگر چه ضریب نرخ ارز واقعی در بلند مدت معنادار نمی باشد اما ضریب کوتاه مدت این متغیر مثبت و معنادار است. نتایج نشان می دهد که ضریب نوسان نرخ ارز منفی و معنادار است. این بدین معنا است که افزایش نوسان و نا اطمینانی در بازار ارز باعث کاهش سرمایه گذاری ثابت بنگاه ها می گردد. جزء تصحیح خطای بر آورد شده حدود 75 درصد می باشد که نشان دهنده سرعت نسبتاً زیاد تعدیل یا تصحیح خطا در هر فصل می باشد.سپس در الگوی دوم، رفتار سرمایه گذاری در انبار مورد مطالعه قرار می گیرد. نتایج برآورد الگوی دوم بیانگر این است که تولید ناخالص داخلی اثر مثبت بر سرمایه گذاری در انبار دارد. هم چنین نوسانات تولید در کوتاه مدتاثر منفی بر تشکیل موجودی انبار دارد اگر چه در بلند مدت بی تاثیر می باشد. بر اساس نتایج به دست آمده افزایش مخارج مصرفی دولت باعث کاهش سرمایه گذاری بخش خصوصی شده است. علاوه بر این ملاحظه می گردد که افزایش ریسک و نوسانات در بازار ارز باعث شده که بنگاه ها مجبور به سرمایه گذاری بیش تر در موجودی انبار شوند تا بتوانند خود را در مقابل خطرات و ضررهای احتمالی ناشی از این نوسانات که می تواند باعث ایجاد نوسان در قیمت مواد اولیه کالاهای سرمایه ای و واسطه ای مورد نیاز آن ها گردد تا حدودی بیمه نمایند. لبته تغییرات نرخ ارز واقعی در بلند مدت اثری بر سرمایه گذاری در موجودی انبار نداشته اما در کوتاه مدت این متغیر را متاثرساخته است. ضریب تصحیح خطای برآورد شده از الگوی تصحیح خطا نشان می دهد که در هر فصل بیش از نیمی از خطا ها تعدیل می گردد.

کلیدواژه ها:

نوسان ، بازار ارز ، سرمایه گذاری ثابت ، تغییر در موجودی انبار ، الگوی گارچ ، مدل خود توضیحی با وقفه های توزیعی