مروری بر میزان شیوع گونه های لیستریا در شیر خام در ایران

جنس لیستریا باکتری گرم مثبت، بدون اسپور، میله ای شکل و میکروآیروفیلیک می باشد و شامل 10 گونه مختلف است. توانایی تحمل شرایط نامساعد محیطی از جمله تغییرات PH، دما و نمک منجر به گسترش جنس لیستریا در محیط های متنوع می شود. از طرفی برخی سویه های آن می توانند در شرایط پاستوریزاسیون ناکافی زنده بمانند. از این رو خطر عفونت به لیستریا از طریق غذای آلوده افزایش می یابد. لیستریا مونوسایتوجنز مهمترین گونه در جنس خود به شمار می آید . این باکتری عانل عفونت لیستروزیس (Listeriosis) در انسان و حیوانات است. مطالعات اپیدمیولوژیکی با هدف بررسی میزان شیوع لیستریا مونوسایتوجنز در شیر خام بین سال های 1391-1368 در بخش های مختلف ایران انجام شده است. نزان شیوع آن در بخش های مختلف ایران متفاوت بوده است. علت این تفاوت نسبت دامداری های سنتی در اکثر استان های ایران و کیفیت نامناسب سیلوی مورد استفاده برای تغذیه دام ها می باشد. از طرفی عدم رعایت شرایط بهداشتی مناسب در هنگام دوشش، نگهداری و انتقال نیز می توانند از عوامل آلوده کننده شیر باشند. بررسی میزان شیوع لیستریا مونوسایتوجنز در بشتر استان های مرکزی و جنوبی ایران از جمله تهران، اصفهان، چهار وحال و بختیاری و شیراز در سال های مختلف صورت گرفته و میزان شیوع آن از 1/1 تا 40 درصد متغیر گزارش شده است اما در مقابل اطلاعات کمی در مورذ شیوع و پراکندگی آن در نواحی شمال، شمال غرب، غرب ، جنوب غرب، شمال شرقی و جنوب شرقی وجود دارد. در بیشتر بررسی های صورت گرفته میزان شوع آن در شیر گاو بیشتر از شیر گوسفند و شیر بز گزارش شده است. همچنین محصولات لبنی سنتی نظیر پنیر، بستنی و... که از شیر غیر پاستوریزه تهه می شوند می توانند حامل این باکتری باشند. لذا مطالعات بیشتر با هدف تعیین میزان شیوع این باکتری در نقاط مختلف کشور ضروری است.

کلیدواژه ها:

جنس لیستریا ، لیستریا مونوسایتوجنز ، لیستروزیس ، شیرخام و ایران