بررسی پتانسیل استفاده از کاروتنوئیدها و سایر رنگدانه های طبیعی به عنوان رنگ دهنده های خوراکی

ترکیبات رنگ دهنده خوراکی به چند دسته تقسیم می شوند که عبارتند از انواع سنتتیک، طبیعی، غیرآلی و... . رنگ دهنده های خوراکی طبیعی از منابع تجدید شدنی ساخته می شوند. رنگدانه ها در طبیعت پراکنش بسیار گسترده ای داشته و از ساده ترین میکروارگانیسم های پروکاروتیک مثل سیانوباکترها گرفته تا سر تا سر فرمانرو قارچ ها، گیاهان و جانوران همگی حاوی این ترکیبات در بدن خود می باشند. قسمت عمده رنگ دهنده های خوراکی از شاخه گیاهان گلدار (Magnoliophyta) در غرمانرو گیاهان استخراج می شوند. در عین حال سایر منابع همچون پوسته حشرات (cochineal و lac)، قارچ ها (Blakeslea trispora و Monascus spp)، جلبک ها و سیانوباکترها (Arthrospira spp) و همچنین بسیاری از میکروارگانیسم ها، امروزه به عنوان منابع طبیعی حاوی رنگ های خوراکی تلقی شده و مورد استفاده قرار می گیرند. رنگ دهنده های طبیعی معمولا با استفاده از دو نوع حلال استخراج و تغلیظ می شوند: الف) در مورد رنگدانه های محلول در آب، با استفاده از حلال هایی همچون آب و الکل های سطوح پایین تر. ب) در مورد رنگدانه های چربی دوست، با استفاده از حلال های آلی. در سطوح بین المللی و در اکثر کشورها محدودیت های قانونی در زمینه رنگ دهنده های مجاز به استفاده در صنایع غذایی و منابع آنها و حتی حلال های مورد استفاده در تغلیظ و استخراج این رنگ دهنده ها وجود داشته و اجرا می شود. رنگ دهنده های خوراکی بر حسب موارد استفاده آنها و به منظور افزایش میزان پایداری آنها در ترکیبات غذایی، فرموله شده و مورد استفاده قرار می گیرند. در کشورهای اروپایی و ایالات متحده، بسیاری از رنگ دهنده های طبیعی اط نظر قانونی محدودیتی برای استفاده ندارند و تمامی این ترکیبات در سایر نقاط دنیا از جمله کشور عزیزمان ایران نیز مورد استفاده قرار می گیرند. در عین حال، کاربرد برخی از این رنگ دهنده ها که به طور بسیار گسترده ای در مناطق مختلف جهان مورد استفاده قرار می گیرند در کشورهای اروپایی و امریکا غیرقانونی می باشد. با توجه به نتایج حاصله از این مطالعه و نیز پتانسیل بالای ایران در زمینه منابع طبیعی حاوی ترکیبات رنگی خوراکی و از انجا های خوراکی مصنوعی در صنعت غذایی کشور بسیار گسترده می باشد پیشنهاد می شود نسبت به وضع و اجرای قوانین منع مصرف رنگ های خوراکی سنتتیک و جایگزینی آنها با منابع طبیعی بومی در دو سطح تحقیقاتی و اجرایی اقدامات جدی صورت پذیرد.

کلیدواژه ها:

رنگ دانه های طبیعی و مصنوعی ، کاروتنوئیدها ، رنگ دهنده خوراکی ، صنایع غذایی