بازشناسی معماری مسجد- مدرسه سردار قزوین

مدرسه اسلامی را می توان به طور خلاصه مؤسسه ای برای آموزش عالی تعریف کرد که در آن علوم سنتی اسلامی از جمله؛ حدیث، تفسیر، فقه و ... تدریس می شود. این نوع مؤسسات آموزشی به طور مرسوم مسکونی هستند. بدیهی است که مسجد برای چنین امری مناسب نیست و نیاز به تلفیق کاربری مدرسه با مسجد حس می شده. این توع تلفیق کاربری را می توان در مسجد- مدرس سردار که مربوط به دوران قاجار است مشاهده نمود. ساختار فضایی این مجموعه شامل یک پلان حیاط مرکزی، سه ورودی، حجره های دورتا دور حیاط، مدرسه ها و فضای مسجد می باشد. با توجه به گسترش رابطه ایران و هند در دوران قاجار و تأثیر متقابل فرهنگی دوطرف، تأثیرات ماندگار قابل تأمل و بررسی در بنای مذکور ایجاد گشته است. برای گردآوری م طالب در این پژوش از روش تحقیق میدانی و کتابخانه ای توأمان استفاده شده است. پس از بررسی های انجام شده مشخص شد که احتمالاً مسجد- مدرسه سردار تحت تأثیر روابط ایران و هند شکل گرفته است. از تأثیرات این رابطه می توان به سه گنبدی بودن بنا که احتمالاً از مدرسه خیرالمنظر در هند اقتباس شده است اشاره نمود. از دیگر ویژگی های شاخص این بنا تزئینات ویژه ی ان یعنی صورت خورشید روی سردر ورودی می باشد که در تضاد با فرهنگ عمومی جامعه بوده است.

کلیدواژه ها:

مسجد مدرسه ، قزوین ، دوره قاجار ، معماری اسلامی