حمید حیدری مکرر - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه زابل
فرشته آذرسا - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه زابل
مرضیه معین افشار - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان

توسعه پایدار روستایی بر مشارکت روستائیان استوار بوده است. لذا ایجاد و فعالیت مدیریت های محلی در روستاها ضرورت داشته و با این دیدگاه مدیریت محلی نوین روستایی یعنی دهیاریها تحت نظارت مستقیم نمایندگان مردمی اهالی روستا (شوراهای اسلامی) و کنترل و سیاست گذاری دولت (بخشداری ها و فرمانداری ها) در روستاهای کشور ایفای نقش می کنند. دهیاری برای اداره امور عمومی روستاها در نظام مدیریت روستایی کشور مطرح شده اند. یکی از وظایفی که بر عهده دهیاریها است، مربوط به جمع آوری زباله از سطح روستا می باشد که آئین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماندها در مورخه 84/5/5 توسط هیئت وزیران تصویب و به دهیاری ها ابلاغ شده. زیرا حفظ محیط زیست روستاها از جمله ضرورت های توسعه روستایی محسوب می شود. در حال حاضر یکی از مسائلی که محیط زیست روستاها را تهدید می کند، عدم توجه به جمع آوری زباله ها و نحوه دفن آنها در محیط روستایی است. هدف از انجام این تحقیق بررسی نقش دهیاریها و تأثیر مشارکت آنها با مردم در جمع آوری زباله از سطح روستاها می باشد. در دهستان محمدآباد شهرستان زابل از 75 روستا 15 روستای آن دارای دهیاری فعال هستند. یکی از وظایف مهم این دهیاران در روستاها توجه به جمع آوری زباله و ایجاد فرهنگ مشارکت مردمی می باشد. با توجه به این موضوع، این پژوهش که به دو صورت کتابخانه ای و میدانی، انجام گرفته است و داده های مورد نظر با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تحلیل قرار گرفت مشخص شد که بالاترین رتبهها را با سطح اطمینان 99 درصد می توان به مشارکت مردم در جمع آوری زباله، توانایی دهیار در به کارگیری نیرو، وضعیت جمع آوری زباله و وضعیت مشارکت دهیار با مردم دارند و میزان مشارکت مردم با دهیاران در جمع آوری زباله در سطح این 15 روستا رابطه معنی داری وجود دارد و دهیاران در سطح روستاها توانسته اند به ایجاد مشارکت و فرهنگ سازی جمع آوری زباله ها موفق عمل کنند.

دهیاری، جمع آوری زباله، مشارکت، دهستان محمدآباد، روستا، SPSS